Δευτέρα 5 Φεβρουαρίου 2024

Το πέμπτο πεδίο της αξιολόγησης: Περί φόβου ο λόγος

Δημήτρης Μαριόλης

Φοβάμαι μήπως δειλιάσω ψυχή μου
Και κρύψω την αλήθεια πιο κάτω απ’ τη φωνή μου
Φοβάμαι ρε αλήθεια μονάχα μια στιγμή
Που θα με στείλει ν’ αγκαλιάσω το σκοτάδι την ντροπή

Active Member

Τι είναι το πέμπτο πεδίο και από πού ξεφύτρωσε;

Μετά από πολλή περίσκεψη και αρκετές δόσεις κατήφειας, τα επιτελεία του Υπουργείου πρόσθεσαν, όπως βλέπουμε και στη σχετική εικόνα, το πεδίο «Δεν αξιολογήθηκε με υπαιτιότητα του αξιολογούμενου». Προφανώς, από εκεί και μετά, ορισμένοι διευθυντές αναλαμβάνουν να παίξουν το «σπασμένο τηλέφωνο» ερμηνεύοντας τη διατύπωση ως άρνηση, τρομοκρατώντας τους συναδέλφους. Όμως η διατύπωση που επέλεξε το υπουργείο δεν είναι τυχαία, απηχεί μια αμυντική διάθεση. Επιχειρεί να προφυλαχθεί από τις αγωγές που εκκρεμούν και λοιπά ένδικα μέσα αποτυπώνοντας ότι δεν είναι δική του υπαιτιότητα που δεν αξιολογήθηκε και δεν μονιμοποιήθηκε ο αξιολογούμενος.

Άλλωστε, η συμμετοχή στην απεργία-αποχή καλύπτει κάθε συνάδελφο να μη συμμετέχει στις διαδικασίες. Δεν αποτελεί άρνηση αλλά συμμετοχή σε μια νόμιμη απεργία. Οι διώξεις προϋποθέτουν την προσφυγή στα δικαστήρια, γι’ αυτό καλό είναι ορισμένα «πρόθυμα» παπαγαλάκια που ψεύδονται ασυστόλως να συμμαζευτούν. 

Επιπλέον, στους δύσκολους καιρούς που περνάμε, το πιο ισχυρό μας όπλο δεν είναι η νομιμότητα της απεργίας-αποχής (η οποία επαναλαμβάνουμε είναι δεδομένη) αλλά η μαζική μας συμμετοχή σε αυτήν. Με δυο λόγια, συνεχίζουμε ως έχει, ασχολούμαστε με τους μαθητές μας, το διδακτικό μας έργο και τα πραγματικά προβλήματα του σχολείου μας και αφήνουμε τους αξιολογητές στη μοναξιά τους.

Πραγματικά, τα επιτελεία του ΥΠΑΙΘΑ ζουν σε ένα παράλληλο σύμπαν. Ταβάνια πέφτουν, εκπαιδευτικοί τραυματίζονται σε σχολικά κτίρια ακατάλληλα, τα σχολεία είναι υποστελεχωμένα, με αναπληρωτές που κουβαλάνε 10, 15 και βάλε χρόνια στις πλάτες τους, με μισθούς πείνας για εκπαιδευτικούς και γονιούς, αναπληρώτριες που επιστρέφουν με πατερίτσες στο σχολείο ή βρίσκονται σε κύηση και διακινδυνεύουν την υγεία τους λόγων των καταραμένων μόλις 15 ημερών αναρρωτικής άδειας, παιδιά που έχουν ανάγκη από πρόσθετες δομές στήριξης και μένουν ακάλυπτα, νηπιαγωγοί που μένουν ολομόναχες στο απόγευμα στο ολοήμερο με παιδιά που χρειάζονται απαραιτήτως παράλληλη στήριξη, βιολογικές «τουαλέτες» σε νηπιαγωγεία, όλο και πιο ασύμμετρες και μη διαχειρίσιμες πιέσεις από τις οξυμένες κοινωνικές αντιθέσεις και την πολιτιστική παρακμή, αλλά το Υπουργείο το βιολί του: ο καημός του είναι η αξιολόγηση και η αδυναμία της κυβέρνησης, πέντε χρόνια μετά, να την επιβάλλει στο απείθαρχο εκπαιδευτικό σώμα. Βασικό, για να μην πούμε αποκλειστικό του όπλο πλέον, δεν είναι το αποτυχημένο και χιλιοφθαρμένο αφήγημα ότι «το σχολείο θα γίνει καλύτερο», αλλά ο φόβος. Και μάλιστα, ο αόριστος φόβος, ο φόβος για το άγνωστο, το απρόβλεπτο, η επίδειξη δύναμης, η αίσθηση ότι οι μηχανισμοί του υπουργείου μπορούν να ασκήσουν ανεξέλεγκτα τρομοκρατία, διώξεις, ακόμα και απολύσεις.

Όμως, καμιά πολιτική, ιδιαίτερα καμιά εκπαιδευτική πολιτική δεν μπορεί να στηρίζεται μόνο στο φόβο. Επιπλέον, το μεγαλύτερο μέρος των απειλών που εδώ και χρόνια έχει εξαπολύσει το Υπουργείο στους πολυαγαπημένους του εκπαιδευτικούς αποδείχτηκαν αδειανό πουκάμισο, κι αυτό για δύο βασικούς λόγους:

(1) πρέπει να παραβιάσουν θεμελιώδεις αρχές του ποινικού κώδικα για να το κάνουν και, το σημαντικότερο

(2) δεν μπορούν να το κάνουν διότι οι αντιδράσεις των εκπαιδευτικών θα είναι απρόβλεπτες και ανεξέλεγκτες, όπως η πικρή πείρα της δεξιάς έχει εμπεδώσει.

Απέναντι στο φόβο του υπουργείου και των επιθεωρητικών μηχανισμών, η απάντηση δεν είναι η υποταγή, η αποδοχή του και μια απλοϊκή αντίληψη «ας το κάνω κι αυτό να ξεμπερδεύω, δεν αντέχω άλλο».

Κατανοούμε απολύτως, ιδιαίτερα όσοι ήμασταν νεοδιόριστοι όταν ψηφίστηκε και πήγε να εφαρμοστεί ο πρώτος νόμος για την αξιολόγηση (ν.2525/97), τη συναισθηματική φόρτιση και τις ασφυκτικές πιέσεις που δέχονται οι νεοδιόριστοι σήμερα, που θα δεχτεί ο κάθε ένας και η κάθε μία από εμάς αύριο. Όμως, το δίλημμα είναι αναπόφευκτο. Ο εκπαιδευτικός καλείται να μπει οριστικά και αμετάκλητα σε ένα συνεχές καθεστώς φόβου, να θυσιάσει την αξιοπρέπειά του, να αποδεχτεί ότι όλα τα επόμενα χρόνια θα «παντρευτεί» τον αξιολογητή του», οι σημερινοί νόμοι τα γράφουν καθαρά, οι νεοδιόριστοι αξιολογούνται κάθε έτος, οι μόνιμοι ανά διετία, οι εκθέσεις αξιολόγησης θα πηγαίνουν και θα έρχονται, σε χέρια που θα τρέμουν από το άγχος. Αλήθεια, αυτό το σχολείο μας αξίζει; Αυτό ονειρευτήκαμε; Αντέχουμε να επιβιώσουμε σε ένα τέτοιο περιβάλλον; Έχουμε επίγνωση ότι μας καλούν να απωλέσουμε την αξιοπρέπειά μας, τον κοινωνικό και παιδαγωγικό μας ρόλο, να μετατραπούμε σε κλοτσοσκούφι στο έλεος των νεοεπιθεωρητών, να εφαρμόζουμε πειθήνια και άκριτα κάθε αντιπαιδαγωγική οδηγία, να προετοιμάζουμε διδασκαλίες-θεατρικές παραστάσεις πέφτοντας στα μάτια των μαθητών μας των ίδιων αλλά και των γονιών τους; «Θυμάμαι την κυρία που έκλαιγε με αναφιλητά όποτε έφευγε ο επιθεωρητής» αφηγείται ένας παλιός συνάδελφος που έζησε ως μαθητής εκείνη την περίοδο.

Όλα αυτά, δυστυχώς για τα αξιολογικά επιτελεία του ΥΠΑΙΘΑ, του ΙΕΠ, της ΑΔΙΠΠΔΕ, του ΟΟΣΑ, είναι πλέον κατανοητά στους συναδέλφους. Γι’ αυτό η νέα γενιά έκανε την έκπληξη, αντιστέκεται σθεναρά, αγωνίζεται με πάθος, υπερασπίζεται έμπρακτα την παιδαγωγική ελευθερία και τις δημοκρατικές παραδόσεις στα σχολεία μας. Ο βαθμός της αντίστασης ποικίλει, καθώς ο αγώνας ενάντια στο φόβο της εξουσίας δύσκολα νικιέται από μεμονωμένα άτομα. Εκεί που υπάρχουν πραγματικά Σύλλογοι και ΕΛΜΕ αγωνιστικοί, αλλά κι εκεί που δεν υπάρχουν αλλά ανέλαβαν οι ίδιοι οι νεοδιόριστοι να αυτοοργανωθούν, να φτιάξουν τις δικές τους συλλογικότητες και να πάρουν τον αγώνα στα χέρια τους, ε, εκεί πια, οι αξιολογικοί μηχανισμοί είναι σε αδιέξοδο.

Η Μαύρη Βίβλος της αξιολόγησης

Γι΄ αυτό και το Υπουργείο προχώρησε σε τηλεδιασκέψεις: με όλα τα στελέχη εκπαίδευσης της χώρας το δεύτερο δεκαήμερο του Γενάρη. Εκεί ήταν διάχυτο ένα πνεύμα απογοήτευσης, μάλιστα, η συμμετοχή, σε σύνολο περίπου 15.000 στελεχών και των δύο βαθμίδων δεν έφτασε ποτέ στις 9.000, γεγονός που προβλημάτισε πολύ τους διοργανωτές.

Σε εκείνες τις κεντρικές τηλεδιασκέψεις, αλλά και στις δεκάδες που ακολούθησαν ανά περιοχή, δόθηκε το σύνθημα της χειμερινής επίθεσης. Εκεί ανακοινώθηκε το πέμπτο πεδίο, οι υποσχέσεις για οδοιπορικά στους συμβούλους, εκεί ασκήθηκαν αφόρητες πιέσεις, τέθηκαν προθεσμίες που δεν πρόκειται να τηρηθούν, ανακοινώθηκαν υπερφίαλοι στόχοι. Όσα ακολούθησαν ανά την επικράτεια ήταν αποτέλεσμα αυτής της κεντρικής γραμμής του Υπουργείου αλλά είναι και αποκαλυπτικά για όσα μας υπόσχεται ο μαγικός κόσμος της αξιολόγησης:

Αξιολογητές-σύμβουλοι που μπουκάρουν στα σχολεία σπρώχνοντας τις συναδέλφισσες, που κλειδώνονται στην αίθουσα για να αξιολογήσουν, αξιολόγηση με «δανεικές τάξεις», δηλαδή με μεταφορά νεοδιόριστων από διοικητικές υπηρεσίες ή από το ολοήμερο, όπου ως αλεξιπτωτιστές προσγειώνονται για μία ώρα σε μια οποιαδήποτε σχολική τάξη ώστε να «διδάξουν» και να αξιολογηθούν, μεταφορά προθύμων διευθυντών από γειτονικά σχολεία για να αξιολογήσουν σε άλλη σχολική μονάδα αντικαθιστώντας και παρακάμπτοντας (σε μια μεταμοντέρνα και πιο απεχθή εκδοχή απεργοσπάστη) το συνάδελφο αγωνιστή διευθυντή που συντάσσεται με τις ομόφωνες αποφάσεις των συνδικαλιστικών του οργάνων και κάνει απεργία-αποχή, αξιολόγηση χωρίς παιδιά (!!) με αξιολογητές που ξεμοναχιάζουν τον αξιολογούμενο και διώχνουν τους μαθητές στην αυλή, προετοιμασία αξιολόγησης μέσω webex όπου οι νεοδιόριστοι κλειδώνονται από το διευθυντή στο γραφείο του χωρίς να μπορούν να βγουν, διευθύντριες εκπαίδευσης που τηλεφωνούν σε προϊσταμένες νηπιαγωγείων όπου ακυρώθηκε η αξιολόγηση, για να ζητήσουν έγγραφη ενημέρωση, σύμβουλοι γενικής αγωγής που, ενώ δεν έχουν ούτε τα τυπικά προσόντα να διδάξουν στην ειδική αγωγή, καλούνται να αξιολογήσουν εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής, σχολικοί σύμβουλοι με ένα τσουβάλι πτυχία που κάθονται και ακούνε σαν νεοσύλλεκτοι ψαρωμένοι επιλοχίες τον κάθε κομματάρχη Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου να τους αραδιάζει ανοησίες, να τους εξευτελίζει ότι δεν έχουν διαβάσει τη νομοθεσία, να τους απειλεί ότι αν δεν πιάσουν τους ρυθμούς που απαιτεί στον αριθμό αξιολογούμενων «πρέπει να το ξανασκεφτούν», να τους εγκαλεί ότι βάζουν υπερβολικά καλούς βαθμούς σε όσους αξιολογούνται, οπότε «ακυρώνουν την προσπάθεια να τεκμηριωθεί η ανάγκη για επιμόρφωση» (ως γνωστόν οι «μη ικανοποιητικοί» πηγαίνουν για «επιμόρφωση» στο ΙΕΠ, όπως κάποτε, κάποιοι άλλοι πήγαιναν για ντους). Και δεν φιλοτιμήθηκε να παραιτηθεί ούτε μία, ούτε ένας…

Δε φοβάμαι τα χέρια μου αντέχουν ακόμα
Ζωγραφίζω στιγμές με το χρόνο για χρώμα

Όπως έγραψε μια εκλεκτή συνάδελφος πρόσφατα «το δημόσιο σχολείο θα τελειώσει οριστικά όταν κι ο τελευταίος δάσκαλος πάψει να το στηρίζει, θα τελειώσει όταν οι δάσκαλοι θα το παραδώσουν σε όλα αυτά που περιγράφονται πιο πάνω. Όμως επειδή η ζωή έχει πολλά γυρίσματα κανένας να μην κοιμάται ήσυχος από αυτούς που απεργάζονται σενάρια διάλυσης όταν έστω κι ένας δάσκαλος σε κάποιο καμαράκι μένει ξάγρυπνος τα βράδια». Με πείσμα και με αυταπάρνηση χιλιάδες δίνουν αυτή τη μάχη, απαντούν σταθερά με τη δήλωση της απεργίας-αποχής. Όμως είναι ανάγκη, ετούτη τη στιγμή, οι χιλιάδες αυτές συναδέλφισσες και συνάδελφοι να σηκώσουν το βλέμμα στα αστέρια και να δουν το συνολικό τοπίο, έξω από τα σχολεία μας να δουν την επέλαση του νέου ολοκληρωτισμού του κράτους, των εμπόρων και της αγοράς που θέλουν ως άλλο τανκ να σπάσουν την πύλη του δημόσιου πανεπιστημίου και να ποδοπατήσουν ότι αντιστέκεται, παίρνοντας εκδίκηση για όλες τις ήττες που υπέστησαν τις προηγούμενες δεκαετίες. Αλλά να δουν και τη νεολαία που αγωνίζεται σε σχολεία και σχολές.

Αδέρφια, να σηκωθούμε λοιπόν ένα μπόι ψηλότερα. Την Πέμπτη 8 Φλεβάρη έχει πανελλαδικό πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο. Η στάση εργασίας της ΑΔΕΔΥ πρέπει να γίνει απεργία, με συμπληρωματικές στάσεις από τις Ομοσπονδίες και τους Συλλόγους ΠΕ και ΕΛΜΕ. Κι ύστερα, να κάνουμε αυτό που ξέρουμε: να βουλιάξουμε το κέντρο της Αθήνας.

Η επόμενη ημέρα θα είναι εντελώς διαφορετική!

Δεν υπάρχουν σχόλια: