Τρίτη 2 Φεβρουαρίου 2021

Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή: Ένας σπουδαίος μαθηματικός

02.02.21_karatheodori_1.jpgΣαν σήμερα, 02/02/1950 φεύγει από τη ζωή ο κορυφαίος μαθηματικός, Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή, και η κηδεία του γίνεται στο Μόναχο.

- Γράφει ο Θανάσης Κοπάδης, Μαθηματικός - Συγγραφέας

Ένα βράδυ, ενώ μελετά τα αγαπημένα του μαθηματικά, προσπαθεί να λύσει κάποια απορία που του δημιουργήθηκε. Την επόμενη μέρα έπρεπε να κάνει κάποιες μετρήσεις στην πυραμίδα του Χέοπος. Η θέση του ως πολιτικός μηχανικός σε βρετανική εταιρεία ήταν υψηλή και το έργο της κατασκευής του φράγματος στο Ασουάν πολύ σημαντικό.

Όμως το μυαλό του ήταν στην αναζήτηση λύσης του προβλήματος. Εκείνη τη στιγμή συνειδητοποιεί οριστικά την μεγάλη γοητεία που ασκούν πάνω του τα μαθηματικά και παίρνει τη μεγάλη απόφαση να εγκαταλείψει το επάγγελμα του μηχανικού και τη σπουδαία εργασία. Αυτή ήταν και η σημαντικότερη καμπή στην ιστορία του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή, την οποία ο ίδιος περιγράφει ως εξής στις αυτοβιογραφικές του σημειώσεις.

«Η οικογένεια μου και οι παλιοί φίλοι έβρισκαν το σχέδιό μου, να εγκαταλείψω μια εξασφαλισμένη θέση με πολλές δυνατότητες για το μέλλον, περισσότερο από κωμικό. Εγώ ο ίδιος δεν ήμουν ουδόλως πεπεισμένος, ότι αυτό το σχέδιο θα πετύχει και θα αποφέρει καρπούς. Δεν μπορούσα όμως να αντισταθώ στην καταναγκαστική ιδέα, ότι μόνον η ανεμπόδιστη ενασχόληση με τα Μαθηματικά έδινε στη ζωή μου το περιεχόμενό της».

Έτσι, σε ηλικία 27 ετών, λαμβάνει τη μεγαλύτερη απόφαση της ζωής του, να σπουδάσει Μαθηματικά στο Βερολίνο.

Ο ίδιος για αυτή την απόφαση είπε πως «επρόκειτο περί της μεγαλυτέρας, εις ολκήν συνεπειών, αποφάσεως, ήν ποτέ έλαβον εις την ζωήν μου».

Άλλωστε, αρκετοί και μεγάλοι επιστήμονες μελλοντικά αναφέρθηκαν σε ομιλίες τους και σημειώσεις τους στη σημαντική αυτή απόφαση του Καραθεοδωρή που έμελλε να προσφέρει τόσα πολλά στην επιστήμη, αναδεικνύοντας τον ως έναν από τους σπουδαιότερους μαθηματικούς του 20ου αιώνα.

Σαν σήμερα, 02/02/1950 πεθαίνει και η κηδεία του γίνεται στο Μόναχο.

02.02.21_karatheodori_1.jpg

Είχε προηγηθεί μια τεράστια ακαδημαϊκή πορεία.

Το 1913 έγινε καθηγητής στην έδρας της Μαθηματικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου του Γκέντινγκεν, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1918. Αναζητά όμως την καταξίωση στην πατρίδα, που αγνοεί την αξία του εκείνη την περίοδο και του προσφέρει θέση σε ένα σχολείο της Μακεδονίας ως Ελληνοδιδάσκαλος, ούτε καν ως μαθηματικός.

Το 1920, με πρόσκληση του Ελευθερίου Βενιζέλου, ανέλαβε να οργανώσει το Ιόνιο Πανεπιστήμιο στη Σμύρνη. Η απόφαση του να επιστρέψει, παρόλο που μεσουρανούσε στη Γερμανία, είναι μάλλον ενδεικτική της αγάπης του για την Ελλάδα.

Στη Σμύρνη έμεινε μέχρι την κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου το 1922. Όταν οι Τούρκοι εισέβαλαν στην πόλη κατόρθωσε να διασώσει τη βιβλιοθήκη και πολλά από τα εργαστηριακά όργανα του Ιονίου Πανεπιστημίου και να τα μεταφέρει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Το 1922 διορίστηκε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1923 στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.

Απογοητευμένος από την κατάσταση των ελληνικών πανεπιστημίων, εγκατέλειψε την Ελλάδα το 1924, για να αναλάβει θέση καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, που εκείνο τον καιρό ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της Γερμανίας και δίδασκαν σ' αυτό κορυφαία ονόματα.

Το 1930, πάλι με πρόσκληση του Ελευθέριου Βενιζέλου, ανέλαβε καθήκοντα κυβερνητικού επιτρόπου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, για να βοηθήσει στην αναδιοργάνωση του πρώτου και στην οργάνωση του νεοσύστατου δεύτερου.

Το 1932, επέστρεψε στην έδρα του στο Μόναχο και παρέμεινε στην πόλη αυτή, ακόμα και μέσα στα δύσκολα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

«Κύριοι, ζητήσατε να σας απαντήσω σε χίλια δυο πράγματα, κανείς σας όμως δεν θέλησε να μάθει ποιος ήταν ο δάσκαλός μου, ποιος μου έδειξε και μου άνοιξε τον δρόμο προς την ανώτερη μαθηματική επιστήμη, σκέψη και έρευνα. Και για να μην σας κουράσω, σας το λέω έτσι απλά, χωρίς λεπτομέρειες, ότι μεγάλος μου δάσκαλος υπήρξε ο αξεπέραστος Έλληνας Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή, στον οποίο, εγώ προσωπικά, αλλά και η μαθηματική επιστήμη, η φυσική, η σοφία του αιώνα μας, χρωστάμε τα πάντα» ΄Aλμπερτ Αϊνστάιν στην τελευταία συνέντευξη τύπου που παραχώρησε το 1955.

Θανάσης Κοπάδης

Μαθηματικός - Συγγραφέας

Δεν υπάρχουν σχόλια: