Γράμμα για την παγκόσμια ημέρα κατά της σχολικής βίας

Σήμερα είναι η παγκόσμια ημέρα κατά της σχολικής βίας και το γεγονός και μόνο ότι αποτελεί παγκόσμια ημέρα είναι ενδεικτικό της σοβαρότητας της κατάστασης. Ωστόσο όταν μιλάμε για βία δε ξέρω αν θα μπορούσαμε να την κατηγοριοποιήσουμε βάση της τοποθεσίας στην οποία ασκείται. Η βία είναι βία. Υπήρχε από πάντα και θα συνεχίσει να υπάρχει για πάντα και θα βρίσκει μέσα να εκφράζεται με διαφορετικούς τρόπους και σε διαφορετικά μέρη κάθε φορά.

Κατά την ταπεινή μου άποψη η βία έχει και αυτή τις πλευρές της. Όλοι έχουμε παίξει σφαλιάρες με τους κολλητούς μας, έχουμε πει και μια κουβέντα παραπάνω αλλά μέχρι εκεί. Η βία σε ανάλογες περιπτώσεις λειτουργούσε ως ένα ζωώδες μέσο κοινωνικοποίησης, για να τα λέμε κι επιστημονικά βρε αδερφέ. Τα σχολεία δυστυχώς, και φυσικά όχι μόνο αυτά, μαστίζει ένα φαινόμενο βίας με τρομακτικές συνέπειες ψυχικές και σωματικές. Από το δημοτικό μέχρι και το λύκειο, βλέπεις στις αυλές των σχολείων παιδιά σοβαρά, θυμωμένα, θλιμμένα, στερημένα από αγάπη. Μπορεί να μη ξέρουν πολλά από τη ζωή αλλά μπορούν να σου βρουν δέκα λόγους για να διαχωρίζουν τη θέση τους από του άλλου, δέκα λόγους για να βρίσουν ή να χτυπήσουν κάποιον. Και αν τους ρωτήσεις να σου πουν ένα λόγο για να αγαπήσουν εκεί δε θα έχουν να σου πουν τίποτα. Και πολύ συχνά εμείς οι εκπαιδευτικοί και η κοινωνία γενικότερα ρίχνουμε το βάρος των ευθυνών στα πιτσιρίκια. Στα θύματα.

Μήπως αυτά τα παιδιά γεννήθηκαν βίαια; Μήπως αυτά τα παιδιά ήξεραν από τη γέννηση τους να πληγώνουν; Αντιθέτως, γεννήθηκαν έτοιμα να δοθούν ολοκληρωτικά στην αγάπη της οικογένειας τους και να εμπιστευτούν τον κόσμο μέσα από αυτούς. Εκεί κάπου χάνεται ο πρώτος γύρος του παιχνιδιού: Όταν το μωρό δε γνωρίσει την αγάπη της μάνας του και της οικογένειας του. Όταν μεγαλώνοντας προσπαθεί να μιλήσει και η γνώμη του δεν ακούγεται ποτέ. Όταν έχει ανάγκη για αγκαλιά και αγκαλιά δε βρίσκει γιατί καλείται να μεγαλώσει σε ένα σκληρό και απόμακρο περιβάλλον, που ο χρόνος για τρυφερότητες και για συζήτηση είναι πολυτέλεια. Και μη με παρεξηγείτε όταν αναφέρομαι σε οικογένεια. Στη θέση μιας οικογένειας μπορεί να είναι μια άλλη όχι βιολογική ή ένα άλλο περιβάλλον.

Η βία λοιπόν δεν είναι μια απλή πράξη. Είναι μια κραυγή για ένα παιδί που ποτέ δεν ακούστηκε. Αντίθετα φιμώθηκε ή κακοποιήθηκε. Η βία δε γνωρίζει πλούσια και φτωχά σπίτια. Θρέφει ανθρώπους από όλα τα κοινωνικά στρώματα. Ανθρώπους μόνους και αγανακτισμένους. Ύστερα έρχεται το σχολείο. Η ευκαιρία της κοινωνίας να επανορθώσει για μια κακοχτισμένη οικογένεια. Η ευκαιρία του παιδιού να ζήσει μια καθημερινότητα με συμμαθητές και δασκάλους που το νοιάζονται, χωρίς άγχη, χωρίς την ανάγκη να φωνάξεις για να ακουστείς, αλλά ο ψίθυρος σου να είναι από μόνος του δυνατός για να δώσουν όλοι σημασία.

Δυστυχώς όμως τα πράγματα δεν είναι πάντα έτσι. Τα σχολεία μας είναι ένα περιβάλλον που δεν έχει χρόνο να ασχοληθεί με τις ανάγκες του μαθητή. Καλείται να διεκπεραιώσει καθήκοντα ύλης και ΄γω δε ξέρω τι και αφήνει στη μοίρα τους τα παιδιά να χάνονται. Κρίνει και χαρακτηρίζει τους μαθητές και πολλές φορές με άσχημο τρόπο. Η θέση μου αυτή ευτυχώς δε μπορεί να γενικευτεί αλλά δυστυχώς τα πράγματα κάπου εκεί έχουν οδηγηθεί με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο.
Ως εκπαιδευτικός δε χρέωσα ποτέ τίποτα σε οικογένειες. Ούτε για το αν τα παιδιά είναι διαβασμένα ούτε αν τα τετράδια είναι καθαρά ούτε αν τους έχουν μάθει να μιλάν στον ενικό ή στον πληθυντικό.

Η μοναδική φορά που χρεώνω σε κάτι τις οικογένειες και αυτό βαραίνει και εμένα ως πατέρα, είναι όταν βλέπω παιδιά θυμωμένα, θλιμμένα, καχύποπτα, παιδιά με κουρασμένο πρόσωπο ενηλίκου. Αν αυτά τα παιδιά τελειώσουν το δημοτικό και συνεχίζουν να είναι έτσι τότε το χρέος είναι και δικό μου.

Η βία δε θα μείνει ποτέ στο παρελθόν αν και έχουμε τα εργαλεία για να την ξεπεράσουμε. Καρδιά για να αγαπάμε και αυτιά για να ακούσουμε.

Με πολλή αγάπη

Άγγελος Πατσιάς