Στην υπεράσπιση των εκπαιδευτικών και του έργου τους

Το εκπαιδευτικό σύστημα είναι το δεύτερο σύστημα (και ίσως το πρώτο σε μέγεθος) που καλείται να λειτουργήσει μέσα σε ένα εντελώς πρωτόγνωρο πλαίσιο κρίσης και μετά το σοκ των πρώτων ημερών

Γράφει ο Βασίλης Δαγδιλέλης (αφυπηρετήσας Καθηγητής Πανεπιστημίου)

Πρόσφατα, “περιπλανώμενος” στο Facebook (αργία μήτηρ πάσης κακίας) παρατήρησα ένα μεγάλο αριθμό σχολίων με αρνητική χροιά για τους εκπαιδευτικούς. Κάνουν τζάμπα διακοπές πάλι, αποδεικνύονται άχρηστοι, γιατί δεν κάνουν μαθήματα από απόσταση ήταν μερικές από τις ήπιες εκφράσεις που συνάντησα. Δεν έλειψαν και τα σχόλια από δημοσιογράφους και άλλους σχολιαστές της δημόσιας σφαίρας που μίλησαν για τις «πληρωμένες διακοπές των εκπαιδευτικών»,  όπως και των άλλων Δημοσίων Υπαλλήλων.

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι εκπαιδευτικοί μπαίνουν στο στόχαστρο. Αλλά αυτήν ειδικά τη φορά οι κατηγορίες που τους αποδίδονται είναι τόσο κατάφωρα άδικες, τόσο σκανδαλωδώς λανθασμένες που μια απάντηση είναι επιβεβλημένη. Μια τέτοια μονόπλευρη κριτική μπορεί να έχει την πηγή της στην άγνοια ή είναι συνειδητή επιλογή. Διαλέγετε και παίρνετε.

Μια απλή περιήγηση στο Διαδίκτυο γύρω από τις εκπαιδευτικές εξελίξεις των τελευταίων ημερών δείχνει ποια είναι η πρώτη και πιο σπουδαία σχετική είδηση. Όλες οι πλατφόρμες που προτείνονται και χρησιμοποιούνται καθώς και οι σχετικοί ψηφιακοί πόροι καταρρέουν από τον υπερβολικό φόρτο εργασίας. Να το ξαναγράψω χωριστά γιατί είναι σημαντικό.

Καταρρέουν από τον υπερβολικό φόρτο εργασίας.

Δηλαδή οι χρήστες είναι τόσοι πολλοί, ζητούν τόσα πολλά πράγματα ταυτόχρονα, που τα συστήματα δεν αντέχουν.

Κανένα.

Ούτε τα δημόσια, ούτε τα ιδιωτικά, ούτε τα εμπορικά, ούτε τα ελεύθερα. Δυσλειτουργούν, «σέρνονται»,  «πετάνε έξω» τους χρήστες. Και οι χρήστες αυτοί είναι για την ώρα κυρίως οι εκπαιδευτικοί, οι οποίοι αναζητούν λύσεις, οργανώνονται και συντεταγμένα αλλά και άτυπα μέσα από τις δικά τους δίκτυα, γνωριμίες και τοπικές σχολικές κοινότητες. Δοκιμάζουν ό,τι υπάρχει σχετικό από πλατφόρμες, δίκτυα και ψηφιακούς πόρους. Μέσα στο γνωστό περιβάλλον στο οποίο ζούμε όλοι, οι εκπαιδευτικοί, όλοι οι εκπαιδευτικοί, κάνουν το καθήκον τους – παραπάνω από το καθήκον τους. Όποιος έχει αμφιβολίες για το έργο των εκπαιδευτικών ας μπει στους ιστοτόπους όπου επικοινωνούν οι εκπαιδευτικοί να δει παραδείγματα – άπειρα παραδείγματα. Κάθε εκπαιδευτικός και μια περίπτωση. Φιλόλογοι που χρησιμοποιούν ταυτόχρονα και webex αλλά και viber και messenger για να επικοινωνήσουν με όλους τους μαθητές και μαθήτριες.  Μαθηματικοί που προσπαθούν να επικοινωνήσουν με e-mails με γονείς, των οποίων οι διευθύνσεις δεν ισχύουν πια,  δάσκαλοι που παλεύουν αξημέρωτα με το γιούσουρι – το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο  εννοώ – που ανταποκρίνεται στην τεράστια ζήτηση με ρυθμούς χελώνας και πάλι χάρη στην αυταπάρνηση των ανθρώπων που εργάζονται νυχθημερόν για τη στήριξή του. Θέλουν να μάθουν τι κάνουν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές; Ας ρίξουν λοιπόν  μια ματιά.

Η αναλογία με μιαν άλλη κατηγορία εργαζομένων είναι προφανής. Οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό είναι οι καθημερινοί μας ήρωες. Διακινδυνεύουν τις ζωές τους και την υγεία τους για να μας κρατήσουν εμάς τους υπόλοιπους υγιείς και τους είμαστε βαθιά ευγνώμονες. Οι εκπαιδευτικοί δε διακινδυνεύουν τη ζωή τους βέβαια. Ωστόσο, προσπαθούν και αυτοί στο δικό τους πόστο να κάνουν το καθήκον τους κι ακόμα παραπάνω, να βρουν λύσεις για να κρατήσουν ζωντανή την εκπαίδευση, τη δημόσια εκπαίδευση, παρ’ όλο που βασικές υποδομές αυτής της εκπαίδευσης χωλαίνουν απίστευτα – ακριβώς όπως η Δημόσια Υγεία. Οι εκπαιδευτικοί αντιμετωπίζουν ένα πρόβλημα πρωτόγνωρο για αυτούς, που απαιτεί όλη την ενέργειά τους. Προσπαθούν να ανταπεξέλθουν χωρίς καμιά πρόσβαση στη συνήθη υλικοτεχνική υποδομή του σχολείου, χωρίς τα εργαστήρια του σχολείου, τα δίκτυα, την επαφή  με τους πιο πεπειραμένους συναδέλφους. Δεν τα παράτησαν όμως με το αιτιολογικό των ελλείψεων.

Θα μπορούσε κανείς να φέρει δεκάδες τεκμήρια για να αποδείξει το προφανές – ότι οι δάσκαλοι δεν «κάνουν διακοπές», αλλά αγωνίζονται. Αν κανείς «πλησιάσει» και αφουγκραστεί από κοντά  τις δράσεις και τις δραστηριότητες τους, θα μείνει έκπληκτος από την ενέργεια που βάζουν, τη θέλησή τους και την επινοητικότητά τους να παρακάμψουν τα προβλήματα – όπως συχνά κάνει και το υγειονομικό προσωπικό. Μόνο που για να τους «πλησιάσει» και να τους αφουγκραστεί κανείς, πρέπει να μην έχει διαλέξει από την αρχή το αντίπαλο στρατόπεδο.

Το εκπαιδευτικό σύστημα είναι το δεύτερο σύστημα (και ίσως το πρώτο σε μέγεθος) που καλείται να λειτουργήσει μέσα σε ένα εντελώς πρωτόγνωρο πλαίσιο κρίσης και μετά το σοκ των πρώτων ημερών ανορθώνεται και καλεί τους μαθητές και τις μαθήτριες ξανά στο σχολείο - τραυματισμένο, ψηφιακό, από απόσταση αλλά «σχολείο», γιατί ακριβώς οι δάσκαλοι και καθηγητές είναι εκεί για να κάνουν ό,τι μπορούν. Έτσι, το σχολείο μεταφέρεται σταδιακά στο σπίτι. Κάθε σπίτι και ένα μικρό σχολείο, για να δανειστούμε τη γνωστή ρήση του Αρχιεπισκόπου. Και τι μετατρέπει κάθε σπίτι σε μικρό σχολείο;

Ακριβώς τα τρία του στοιχεία, δηλαδή οι μαθητές, οι δάσκαλοι και η σχολική κουλτούρα. Και οι τρεις αυτοί παράγοντες είναι  παρόντες. 

Η ελληνική κοινωνία είναι λοιπόν εύλογα ανήσυχη για το μέλλον των μαθητών και των μαθητριών. Ωστόσο, μπορεί να είναι βέβαιη πως οι δάσκαλοι και οι καθηγητές θα κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να εξασφαλίσουν αυτό το μέλλον.