Η πραμάτεια του θανάτου

Τρεις εβδομάδες πέρασαν από την ημέρα που ο Εγκέλαδος δεν έδειξε κανένα έλεος στη μακρι­νή Ιαπωνία, φέρνοντας μαζί του το επό­μενο κύμα δυστυχίας, που προκάλεσε το τσουνάμι...
Το πιο σοβαρό «χτύπημα», ωστόσο, ήταν στις εγκαταστάσεις του πυρηνι­κού σταθμού της Φουκουσίμα. Από τό­τε μέχρι σήμερα, πολλοί παράγοντες της διεθνούς ενεργειακής αγοράς, που συμμετέχουν σε ένα τρελό αλισβερίσι με την πιο επικίνδυνη τεχνολογία, έχα­σαν τον ύπνο τους.
Όχι τόσο από τύψεις ή από αισθήμα­τα συμπάθειας για τους πληγέντες Ιά­πωνες, αλλά κυρίως για το γεγονός ότι όπως συνέβη στη δεκαετία του '80 και του '90, έπειτα από την καταστροφή του Τσέρνομπιλ, έτσι και τώρα θα δυ­σκολέψει η προσπάθειά τους να πλα­σάρουν την τεχνολογία τους ως «καθα­ρή» και «φιλική προς το περιβάλλον».

Δεκάδες διαρροές

Εδώ και πολλές δεκαετίες, μία ομά­δα από πανίσχυρους επιχειρηματίες, μαζί με επιστήμονες, οι έρευνες των οποίων χρηματοδοτούνται αποκλει­στικά και μόνο από τις εταιρείες του κλάδου, προσπαθούσαν να εδραιώ­σουν στην κοινή γνώμη την αντίληψη πως η πυρηνική ενέργεια είναι η λιγό­τερο επικίνδυνη για το περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα με τη μεγάλη ισχύ που μπορεί να προσφέρει καλύπτει με σχε­τική άνεση τις ανάγκες του ανεπτυγμέ­νου κόσμου.
Όλα αυτά τέθηκαν υπό αμφισβή­τηση το 1986, όταν για πρώτη φορά επισήμως και σε ευρεία δημοσιότη­τα έγιναν γνωστές οι επιπτώσεις από την έκρηξη στον πυρηνικό σταθμό του Τσέρνομπιλ, στην Ουκρανία, επί Σοβιετικής Ένωσης.
Έως τότε είχαν σημειωθεί δεκάδες διαρροές ραδιενέργειας, άλλες κρατή­θηκαν ως επτασφράγιστο μυστικό και αποκαλύφθηκαν τυχαία κι άλλες ήρ­θαν στο φως της δημοσιότητας, αλλά σε όλες τις περιπτώσεις οι πραγματικές επιπτώσεις δεν έγιναν γνωστές.
Εάν η κοινωνία μάθει το πόσο επικίν­δυνη είναι η συγκεκριμένη τεχνολογία, τότε θα αντιδράσει, με αποτέλεσμα να απειλήσει τον θεό της σύγχρονης επι­χειρηματικής ζωής, δηλαδή τα κέρδη των εταιρειών που κατασκευάζουν και διαχειρίζονται αυτούς τους σταθμούς.

Πριν από 25 χρόνια, λοιπόν, και με αφορμή τη δυστυχία που σκόρπισε στους λαούς της περιοχής η καταστρο­φή ενός αντιδραστήρα στο Τσέρνομπιλ, αναπτύχθηκε ένα μεγάλο κίνημα, που «αγκάλιασε» όλη την Ευρώπη, αλλά και τις ΗΠΑ, με βασικό σύνθημα «Πυρηνι­κή Ενέργεια; Όχι, Ευχαριστώ»!
Σε αρκετές χώρες, όπως στη Γερμα­νία, το κίνημα αυτό πήρε και πολιτικά χαρακτηριστικά, καθώς σχηματίστη­κε το κόμμα των Πρασίνων, το οποίο έφτασε να συγκυβερνά με τους Σοσιαλδημοκράτες.
Ωστόσο, η φθορά της εξουσίας και η απόκλιση από τους αρχικούς στόχους ατόνησε τη δυναμική του «πράσινου» κινήματος, ενώ οι σχεδόν τρεις δεκαε­τίες φαίνεται πως είναι αρκετός χρόνος για να ξεχαστούν οι ανθρώπινες τρα­γωδίες και οι σοβαρότατες επιπτώσεις στο περιβάλλον.

Από τα μέσα της προηγούμενης δε­καετίας, λοιπόν, το λόμπι της πυρη­νικής τεχνολογίας άρχισε και πάλι να σηκώνει κεφάλι και να πλασάρει την πραμάτεια του, ως την «καθαρή» λύση στην ενεργειακή «πείνα» που εμφάνι­ζαν οι ανεπτυγμένες οικονομίες του πλανήτη.
Ακόμη και στην Ελλάδα, μία χώρα που είναι η πιο σεισμογενής στην Ευ­ρώπη και από τις καλύτερες... φίλες του Εγκέλαδου σε όλο τον κόσμο, οι εκ­πρόσωποι του πυρηνικού «θαύματος» έκαναν την επανεμφάνισή τους. Κι ας ήξεραν πως όλες οι κυβερνήσεις των τελευταίων δεκαετιών είχαν αποκη­ρύξει τη συγκριμένη τεχνολογία ως λύση για την κάλυψη των αναγκών της χώρας.

Βασικό επιχείρημα των ανθρώπων που πλασάρουν την πυρηνική τε­χνολογία είναι πως οι σταθμοί που βρίσκονται σε λειτουργία θεωρούνται «καθαροί», δεν έχουν δηλαδή εκπομπές ρύ­πων κατά τη διαδικασία πα­ραγωγής ενέργειας.
Κρύβουν   όμως το ιδιαίτερα σημα­ντικό - και πιο θα­νατηφόρο-γεγονός πως  η   μεταφορά του καυσίμου, αλλά και η δι­αχείριση των αποβλήτων δημιουργούν πολύ μεγα­λύτερους κινδύνους ακόμη και από την καύση του λιγνίτη ή του λιθάνθρακα...
Ακόμη μεγαλύτερο ρίσκο αναλαμβά­νουν οι χώρες που φιλοξενούν αυτές τις τεχνολογίες στην περίπτωση που σημειωθεί κάποιο ατύχημα, ακόμη και μικρότερης έκτασης από εκείνα του Τσέρνομπιλ και της Φουκουσίμα...
Το πυρηνικό λόμπι, ωστόσο, είναι ισχυρό και επηρεάζει κυβερνήσεις, στελέχη διεθνών οργανισμών, αλλά και Μέσα Ενημέρωσης, με τους γνω­στούς τρόπους...

Τα ονόματα των επιχειρηματικών ομίλων που συμμετέχουν στην «πυ­ρηνική ομάδα» δεν είναι ούτε μικρά, ούτε αμελητέα... Αλλά και σε αυτή την περίπτωση οι αντιθέσεις είναι τεράστι­ες και ο ανταγωνισμός αμείλικτος...
Για παράδειγμα, η ρωσική Atomostroyexport, η κρατική εται­ρεία που αποτελεί τη διάδοχο του άλλοτε πανίσχυρου σοβιετικού πυ­ρηνικού συστήματος, τα τελευταία χρόνια έχει αποσπάσει πολλά συμβό­λαια και κατασκευάζει μία σειρά από νέους σταθμούς σε διάφορα σημεία του πλανήτη. Τελευταία παρέδωσε τον πυρηνικό σταθμό του Μπουσάρ στο Ιράν, τον οποίο διεκδίκησαν κι άλλες μεγάλες δυνάμεις του κλάδου, αλλά λόγω γεωπολιτικών διαφορών έμειναν να κοιτούν το μέλι μέσα στο βάζο...
Το ίδιο συνέβη και στο Μπέλενε της Βουλγαρίας, όπου μέσα σε μία νύχτα ο Βλαντιμίρ Πούτιν το «έκλεψε» από τους δυτικούς ανταγωνιστές του, προ­σφέροντας αγωγούς και οικονομική στήριξη. Το ίδιο συνέβη, σε επίπεδο αρχικών συμφωνιών, προς το παρόν, και με το Ακουγιού της Τουρκίας.
Από την άλλη πλευρά, σε ηγετική θέ­ση στην Ευρώπη φιγουράρει ο γαλλι­κός όμιλος Areva, με δραστηριότητα σε πολλές χώρες και με συνολικά 58.000 εργαζομένους. Στην Ευρώπη υπάρ­χουν κι άλλοι μεγάλοι πυρηνικοί κο­λοσσοί, που είναι και από τους καλύτερους«φίλους» μας, όπως η γερμανική RWE (πριν από μερικά χρό­νια ήθελε να φέρει τον λιθάν­θρακα στην Ελλάδα), ο επίσης γερμανικός όμι­λος EON, η βρετανική British Energy, οι αμε­ρικανικές Emerson, Mc Dermott, Exelon Nuclear.

Και στη μέση η... Siemens

Είναι χαρακτηριστικό πως οι περισσότεροι από τους πυρηνικούς ομί­λους, και κυρίως οι ευρωπαϊκοί, συνεργάζονται στενά με την... καλή μας φίλη Siemens, καθώς χρησιμοποιούν την τεχνολογία της για τμήμα­τα ή και ολόκληρο τον εξοπλισμό των σταθμών.
Ακόμη και οι Ρώσοι οδηγήθηκαν στις... αγκάλες της Siemens για να πάρουν τη δουλειά στο Μπέλενε και κυρίως να αποφύγουν ανάλογες αντιδράσεις, όπως στο Κοζλοντούι. Άλλωστε, η «παρωχημένη σοβιετική τεχνολογία» του τελευταίου έπαψε να είναι επικίνδυνη όταν τη συντή­ρησή του ανέλαβε η «Γερμανίδα φίλη μας».
Μέχρι πρόσφατα ο ίδιος κατάλογος περιλάμβανε και τις ιαπωνικές Toshiba και Tokyo Εlectric Power, με την τελευταία να δέχεται το ισχυ­ρότερο πλήγμα από τον σεισμό και το τσουνάμι, καθώς είναι η διαχειρί­στρια εταιρεία του σταθμού στη Φουκουσίμα.

Ωστόσο, ακόμη και ο μύθος της φθηνής παραγωγής ηλεκτρικής ενέρ­γειας καταρρίπτεται αυτομάτως εάν συνυπολογιστεί το κόστος μεταφο­ράς της πρώτης ύλης, το κόστος διαχείρισης των αποβλήτων, αλλά και οι ενδεχόμενες επιπτώσεις ενός ατυχήματος, ακόμη και κατά πολύ μι­κρότερου απ' ό,τι τα τρία (γνωστά) μεγαλύτερα στην ιστορία της συγκε­κριμένης τεχνολογίας, στο Three Mile Island των ΗΠΑ, στο Τσέρνομπιλ της Σοβιετικής Ένωσης και στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας.

topontiki