2 Απριλίου 2016: Παγκόσμια μέρα παιδικού βιβλίου - Προτάσεις για την αξιοποίηση της

Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 2 Απριλίου την ημέρα που γεννήθηκε ο μεγάλος Δανός παραμυθάς Χανς Κρίστιαν Άντερσεν.

Την καθιέρωσε η Διεθνής Οργάνωση Βιβλίων για τη Νεότητα (Ιnternational Board on Books for Young People – ΙΒΒΥ) το 1966.

Από τότε, κάθε χρόνο, ένα διαφορετικό εθνικό...
τμήμα της οργάνωσης αυτής ετοιμάζει ένα μήνυμα και μια αφίσα, που διανέμονται σε όλο τον κόσμο, με σκοπό να τονίσουν την αξία των βιβλίων και της ανάγνωσης και να ενθαρρύνουν τη διεθνή συνεργασία για την ανάπτυξη και τη διάδοση της παιδικής λογοτεχνίας


.

Ο Ύμνος του Βιβλίου» του Ευγένιου Τριβιζά

Πες μου κάτι, τι αξίζει πιο πολύ από φλουριά;
Πες μου κάτι, τι χαρίζει γέλιο, κέφι και χαρά;
Έλα, πες μου τι γεμίζει παρηγόρια την καρδιά;
Έλα, πες μου, τι σκορπίζει την πιο μαύρη συννεφιά;
Έλα, πες μου, τι ‘ναι εκείνο που με κάνει και δακρύζω,
Που με κάνει να γελάω, που με κάνει να ελπίζω;
Έλα, πες μου, τι ‘ναι εκείνο που με κάνει να γιορτάζω,
Που με κάνει να πετάω, στα ουράνια να καλπάζω;
Ένα βιβλίο! Ένα βιβλίο!
Ένα βιβλίο που μαγεύει, όνειρα στο νου φυτεύει
Και στο ταξίδι της ζωής, πιστά μας συντροφεύει!

Το βιβλίο αποτελεί το παράθυρο στη φαντασία αλλά και τη σκέψη του παιδιού. Ο συνδυασμός της εικόνας με το κείμενο προσφέρει πολυαισθητική απόλαυση. Η δύναμη που έχουν οι εικόνες και οι λέξεις επιτρέπουν στο παιδί να ταξιδέψει στο χώρο της φαντασίας, να ονειρευτεί και να σκεφτεί.



Τι κάνω μόνος μου πάνω σ’ ένα βιβλίο εκεί ψηλά ?
Εκεί είναι ήσυχα, κανείς δε μ’ ενοχλεί, κανείς δε μου μιλά .
Σ’ ένα βιβλίο φτάνει να πατήσεις,
κι αρχίζει το όνειρο της πτήσης !

*Η εικόνα είναι του Quint Buchholz (Κβιντ Μπούχολτς)
και ο Reinhard Lettau την αποκρυπτογραφεί με το ποιήμα του .
Από το βιβλίο “Δύο λόγια σχετικά με τον ποδηλάτη …”

Ο Ευγένιος Τριβιζάς, ο διάσημος δικός μας παραμυθάς για το παιδικό βιβλίο:

«Σε μια εποχή συγκρούσεως των πολιτισμών, ευτελισμού των αξιών και αμφισβήτησης των θεσμών, το παιδικό βιβλίο είναι μια από τις ελάχιστες σανίδες σωτηρίας και διαπολιτισμικές γέφυρες επικοινωνίας. Είναι το σημαντικότερο μέσο διαμόρφωσης ενός ακέραιου συστήματος αξιών των νέων πολιτών. Πέρα από την εκπαίδευση, που και αυτή, όταν δεν λειτουργεί σωστά, αντί να εμπνέει και να δίνει φτερά στο παιδί, το συνθλίβει και το καταθλίβει με τη συσσώρευση γνώσεων, έχουμε ανάγκη και από τη διεύρυνση των δημιουργικών οριζόντων και την καλλιέργεια της φαντασίας την οποία προσφέρει πλουσιοπάροχα το ποιοτικό παιδικό βιβλίο »

 Χανς Κρίστιαν Άντερσεν (1805 – 1875)



Δανός συγγραφέας και ποιητής, πασίγνωστος σ’ όλο τον κόσμο για τα παραμύθια του.  Γεννήθηκε στις 2 Απριλίου του 1805 στην πόλη Οντένσε. Έμεινε ορφανός από πατέρα στα 11 του χρόνια και έκανε διάφορες δουλειές για να τα φέρει βόλτα αυτός και η μητέρα του. Το σχολείο ήταν μια πολυτέλεια για τον μικρό Χανς Κρίστιαν.

Το προσωπικό του καταφύγιο, τις όποιες ελεύθερες ώρες είχε, ήταν ένα μικρό κουκλοθέατρο. Έφτιαχνε με τα ίδια του τα χέρια τις κούκλες, τις έντυνε κι έδινε τις δικές του προσωπικές παραστάσεις, με έργα κυρίως του Σαίξπηρ, τα οποία απομνημόνευε με χαρακτηριστική ευκολία.

Η χάρη του αυτή έφτασε στα αυτιά του βασιλιά της Δανίας Φρειδερίκου του 6ου, ο οποίος ενδιαφέρθηκε προσωπικά για το παράξενο αυτό αγόρι. Τον έστειλε σ’ ένα από τα καλύτερα σχολεία της χώρας, καταβάλλοντας ο ίδιος τα δίδακτρα. Ο Χανς Κρίστιαν τελείωσε το Γυμνάσιο σε ηλικία 23 ετών. «Τα χρόνια αυτά ήταν τα πιο πικρά και σκοτεινά της ζωής μου», έγραψε στην αυτοβιογραφία του. Στη συνέχεια γράφεται στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, χωρίς να ολοκληρώσει τις σπουδές του.

Το 1822 εκδίδει το πρώτο βιβλίο του, που θα περάσει απαρατήρητο. Το 1829 γράφει μια ιστορία φαντασίας με τίτλο «Περίπατος από το κανάλι του Χόλμενς στο ανατολικό σημείο του νησιού Άμαγκερ », που θα σημειώσει μεγάλη επιτυχία. Συνεχίζει να γράφει, ποιήματα, θεατρικά έργα, λιμπρέτα για λυρικά έργα, μυθιστορήματα, που γνωρίζουν επιτυχία περισσότερο στη Γερμανία, παρά στην πατρίδα του.

Το 1835 δημοσιεύει τα πρώτα του «Παραμύθια για παιδιά» και μόνο 8 χρόνια αργότερα κερδίζουν την επιδοκιμασία του κόσμου. Θα γράψει συνολικά 168 παραμύθια ως το 1872 με πιο γνωστά, «Τα κόκκινα Παπούτσια», «Η πριγκίπισσα και το μπιζέλι», «Η βασίλισσα του χιονιού», «Το ασχημόπαπο», «Το μολυβένιο στρατιωτάκι», «Το μικρό έλατο», «Η μικρή γοργόνα», «Τα καινούργια ρούχα του αυτοκράτορα», «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα» και «Η Τοσοδούλα».

Ενώ τα έργα του Άντερσεν είναι σχεδόν άγνωστα έξω από τη Δανία και τις γειτονικές της χώρες, τα παραμύθια του είναι από τα πιο πολυμεταφρασμένα έργα σ’ όλη την ιστορία της λογοτεχνίας.

Μολονότι βασίζονται σε λαϊκούς θρύλους, τα περισσότερα χαρακτηρίζονται από έναν ηθικό ρεαλισμό, παρά απ’ την ανάγκη εκπλήρωσης μιας επιθυμίας. Οι κακοί δεν είναι δράκοι ή μάγισσες των λαϊκών μυθιστοριών, αλλά εκπρόσωποι ανθρώπινων αδυναμιών, όπως ματαιοδοξίας, σνομπισμού ή εγωιστικής αδιαφορίας. Ορισμένα από τα παραμύθια του αποκαλύπτουν μία αισιόδοξη πίστη στην επικράτηση του καλού και του ωραίου, άλλα είναι βαθιά απαισιόδοξα και έχουν δυσάρεστο τέλος.



Ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν στέκει δίπλα από το δημαρχείο της Κοπεγχάγης

Ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν θα διακριθεί και στην ταξιδιωτική λογοτεχνία. Από το 1833 ως το 1857 πραγματοποιεί 29 ταξίδια σε Ευρώπη, Ασία και Αφρική, γνωρίζεται με μεγάλες προσωπικότητες της εποχής και καταγράφει τις εμπειρίες του σε σειρά ταξιδιωτικών βιβλίων.

Τα βήματά του θα τον φέρουν ως την Ελλάδα τον Μάρτιο του 1841. Στο οδοιπορικό του «Το Παζάρι ενός ποιητή», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις «Εστία» με τον τίτλο «Οδοιπορικό στην Ελλάδα» περιγράφει λεπτομερώς τη διαμονή στην Αθήνα.

Την άνοιξη του 1872, ο Άντερσεν έπεσε από το κρεβάτι του και χτύπησε σοβαρά. Δεν ξανάγινε ποτέ τελείως καλά και στις 4 Αυγούστου του 1875 πέθανε, σε ηλικία 70 ετών.

Προτάσεις για την επεξεργασία του θέματος   στο  Νηπιαγωγείο

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου (2 Απριλίου) προτείνονται ακολούθως 10 χρήσιμες συνδέσεις σχετικές με τη θεματική αυτή ενότητα. Επίσης, προτείνονται κάρτες αναφοράς και σχετικά φύλλα εργασίας για μερικά από τα πιο γνωστά παραμύθια του Σαρλ Περώ.

Σχετικές ιστοσελίδες
http://edonipiagogeio.blogspot.gr/2012/04/blog-post.html
(πίνακες ζωγραφικής – ζωγραφοσελίδες – σελιδοδείκτες – αφιέρωμα στον Χανς Κρίστιαν Άντερσεν)
http://dreamskindergarten.blogspot.gr/2012/03/2.html
(για τον Χανς Κρίστιαν Άντερσεν)
http://dreamkindergarten.blogspot.gr/2013/01/blog-post_8127.html
(για τους Αδερφούς Γκριμμ)
http://www.scribd.com/doc/33885150/Ta-Paramythia-Ton-Adelfon-Grimm-Tomos-A
(ένας ολόκληρος τόμος με παραμύθια των Αδερφών Γκριμμ)
http://edonipiagogeio.blogspot.gr/2013/02/7.html
(για τη Χιονάτη και τους 7 Νάνους)
http://edonipiagogeio.blogspot.gr/2013/02/7_11.html
&
http://edonipiagogeio.blogspot.gr/2013/02/7_12.html
(για τη Χιονάτη και τους 7 Νάνους)
http://taniamanesi-kourou.blogspot.gr/2013/02/7.html
(πίνακας αναφοράς και φύλλο εργασίας για τους 7 Νάνους)
http://taniamanesi-kourou.blogspot.gr/2012/11/blog-post_7768.html
(για τους μύθους του Αισώπου)
http://dreamkindergarten.blogspot.gr/2013/01/charles-perrault.html
(πίνακας αναφοράς για τον Σαρλ Περώ)
http://taniamanesi-kourou.blogspot.gr/2012/11/blog-post_25.html
(για τα βιβλιογραφικά στοιχεία ενός βιβλίου – πίνακας αναφοράς)

2.   Δημιουργικές  δραστηριότητες

Α.  Αφίσα : « Το αγαπημένο μου βιβλίο είναι……»

Υλικά : Χαρτόνι λευκό ή  χρωματιστό κάνσον
Κατάλογοι παιδικών βιβλίων από εκδοτικούς οίκους
Μαρκαδόροι, ψαλίδια, κόλλες
Σε μεγάλο χαρτόνι γράφουμε τους τίτλους των αγαπημένων μας παραμυθιών.
Δίπλα σε κάθε τίτλο κόβουμε  και κολλάμε τις εικόνες από με τα εξώφυλλά τους από καταλόγους εκδοτικών οίκων.

Β.  Άλμπουμ με « τα παραμύθια που αγαπάμε »

Υλικά: Χαρτιά  Α4 λευκά ή χρωματιστά
Δύο φύλλα Α4 κάνσον
Κορδέλα σατέν ή κορδονάκι
Χρώματα για ζωγραφική
Ζωγραφίζουμε ο καθένας ένα εξώφυλλο για το αγαπημένο μας παραμύθι, γράφουμε τον τίτλο του, το  όνομα του συγγραφέα και τον εκδοτικό οίκο.
Δια κοσμούμε το εμπροσθόφυλλο του άλμπουμ ζωγραφίζοντας  κάποιους από τους ήρωες των παραμυθιών και το ΄΄δενουμε ΄΄με την κορδέλα.

Γ.  Παραμυθοσαλάτα

Συνθέτουμε μια δική μας ιστορία με τους ήρωες των αγαπημένων μας παραμυθιών. Γράφουμε το κείμενο και το εικονογραφούμε. Το ΄΄δένουμε σε βιβλίο΄΄

Δ.  Σελιδοδείκτες

Υλικά: Κανσόν διαφόρων χρωμάτων
Εικονογραφημένοι κατάλογοι εκδοτικών οίκων
Κόβουμε  λωρίδες κανσόν πλάτους 6εκ. και  δίνουμε στη μια άκρη τους το σχήμα της μύτης μολυβιού. Κατά μήκος της επιφάνειά τους κολλάμε μικρές εικόνες από εξώφυλλα βιβλίων από τους καταλόγους των εκδοτικών οίκων. Αν έχουμε τη δυνατότητα πλαστικοποιούμε τους σελιδοδείκτες μας.

3. Ιστορίες

• Φρ. Λουάρ « Το μαγικό βιβλίο », από τη συλλογή « Παραμύθια για όνειρα γλυκά » Εκδ. Μίνωας
• Λέο Λεόνε « « Ο Φίλιππος» Εκδ. Ζαχαρόπουλος

Παρακολουθείστε την αφήγηση του παραμυθιού « Η Πριγκίπισσα Δυσκολούλα » του Ευγένιου Τριβιζά στην ηλεκτρ. διευ/νση:
http://www.youtube.com/watch?v=zTuqB5GavrU

Πρόταση ανάγνωσης για λίγο μεγαλύτερους και για μεγάλους αναγνώστες:
« Τα Μαγικά Μαξιλάρια » του Ευγένιου Τριβιζά, εκδ. Πατάκη
Ευγένιος Τριβιζάς: «Το παραμύθι έγινε μνημόνιο»

Από συνέντευξη του συγγραφέα στην εφημερίδα Το Ποντίκι, 11-7-2011

« Ερωτ.: – Το …Μνημόνιο θα μπορούσε να γίνει παραμύθι;

   Απ. :  -Μάλλον το παραμύθι έγινε μνημόνιο και μάλιστα πριν από πολλά χρόνια. Στο βιβλίο μου ‘Τα μαγικά μαξιλάρια’ οι κάτοικοι μιας μυθικής χωράς είναι αναγκασμένοι να δουλεύουν ολοένα και πιο εξαντλητικά στα αδαμαντωρυχεία και τα κλωστήρια συρματοπλεγμάτων. Για να αυξηθεί η παραγωγικότητά τους, ο άρχοντας της χώρας καταργεί τα πάρτι γενεθλίων, τις Αποκριές, τα διαλείμματα των σχολείων και τις Κυριακές που τις μετονομάζει σε Προδευτέρες και δεν διαφέρουν στο παραμικρό απο τις κανονικές Δευτέρες. Με τη βοήθεια τριών αυλικών , του καγκελαρίου Τύλιου Ξεφτύλιου, του αρχιμάγου Σαυρίλιου Βρισελιέ και του αρχηγού της βασιλικής φρουράς Βουλίμιου Βλήμα προσπαθούν να τους στερήσουν ακόμα και τα όνειρά τους. »

πηγή