Σαράντα χρόνια δουλειάς για πλήρη σύνταξη

Κώστας Παπαδής

Πλήρης ανατροπή του ασφαλιστικού συστήματος, τόσο στα όρια συνταξιοδότησης όσο και στο ύψος των συντάξεων, επέρχεται με το ασφαλιστικό νομοσχέδιο που εγκρίθηκε χθες από το Υπουργικό Συμβούλιο και κατατέθηκε στη Βουλή προς ψήφιση.

Τα όρια ηλικίας οδεύουν σταδιακά προς το 65ο έτος της ηλικίας από το 2011, ενώ η πλήρης σύνταξη δίδεται στα 40 έτη ασφάλισης και υπό την προϋπόθεση ότι ο ασφαλισμένος έχει συμπληρώσει το 60ό έτος της ηλικίας. Ωστόσο δίδεται η δυνατότητα αναγνώρισης επτά πλασματικών ετών ασφάλισης, προκειμένου ο ασφαλισμένος να συμπληρώσει την απαραίτητη 40ετία.

Η πλέον επώδυνη ρύθμιση αφορά τις μητέρες ανηλίκων, που οδεύουν σταδιακά αλλά με ταχύ βηματισμό- από το 2011 ως 2013- από το 50ό στο 65ο έτος της ηλικίας, ενώ τους δίδεται η δυνατότητα εξόδου με μειωμένη σύνταξη στα 60 έτη.

Από το 2015 καθιερώνονται η βασική και η αναλογική σύνταξη, ενώ κόβονται οριστικά η 13η και η 14η σύνταξη και πλέον θα δίδονται 12 συντάξεις ετησίως σε όλους τους συνταξιούχους. Τα βαρέα επαγγέλματα σταδιακά οδεύουν προς το 60ό έτος για πλήρη σύνταξη και το 58ο για μειωμένη. Υπό προϋποθέσεις δίδονται οι συντάξεις χηρείας, ενώ εισοδηματικά κριτήρια τίθενται για τις συντάξεις αγάμων θυγατέρων, οι οποίες θα ισχύουν και για τους άγαμους γιους. Οι μόνοι ασφαλισμένοι που διασώζονται είναι αυτοί που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα κατά τη διάρκεια του 2010.

Στο ίδιο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται και οι ρυθμίσεις για τις εργασιακές σχέσεις, τροποποιημένες σε σχέση με το προεδρικό διάταγμα. Παραμένει η δυνατότητα παραπομπής μιας συλλογικής διαφοράς στη διαιτησία, ενώ ο κατάλογος των διαιτητών και μεσολαβητών θα καταρτίζεται με πρόσωπα κοινής επιλογής των προέδρων των εργοδοτικών και εργατικών οργανώσεων. Ταυτοχρόνως, με τη νέα ρύθμιση καθίσταται φθηνότερη η αμοιβή των υπερωριών των εργαζομένων. Οι πέντε ώρες την εβδομάδα μετά το 40ωρο αμείβονται πλέον με προσαύξηση του ωρομισθίου κατά 20% αντί του 25%, το αντίστοιχο συμβαίνει και με τις οκτώ ώρες για όσους εργάζονται σε εξαήμερη βάση.

Η νόμιμη υπερωρία- πέραν αυτών και μέχρι τη συμπλήρωση 120 ωρών ετησίως- αμείβεται με προσαύξηση στο ωρομίσθιο κατά 40% αντί 50% που είναι σήμερα, ενώ οι πέρα των 120 ωρών το έτος με 60% αντί του 75% σήμερα. Η κατ΄ εξαίρεση υπερωρίες (μη νόμιμες) αμείβονται με προσαύξηση 80% αντί του 100% που ισχύει σήμερα.

«Η κατάρτιση του νομοσχεδίου ήταν μια επώδυνη διαδικασία,ωστόσο η σημερινή ημέρα είναι ξεχωριστή, καθώς δίνουμε λύση σε ένα πρόβλημα που χρόνιζε επί δεκαετίες» τόνισε ο υπουργός Εργασίας κ. Α.Λοβέρδος παρουσιάζοντας το νομοσχέδιο. «Παραλάβαμε ένα ασφαλιστικό σύστημα που κατέρρεε και υπήρχε άμεσος κίνδυνος να μην πληρωθούν οι συντάξεις από τον Ιούνιο και μετά» πρόσθεσε. Ο υπουργός παραδέχθηκε ότι υπήρξαν δυσκολίες κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με την τρόικα και υπογράμμισε πως «η ταχύτερη προσαρμογή των ορίων ηλικίας δεν ήταν επιλογή της κυβέρνησης», ωστόσο το περιεχόμενο του νομοσχεδίο στηρίχθηκε στις προβλέψεις του μνημονίου.

Μητέρες  Οι πλέον δυσμενείς αλλαγές αφορούν τις μητέρες ανηλίκων, οι οποίες μέσα σε ένα ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα θα υποστούν αυξήσεις στα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση, που θα φθάσουν στο 65ο έτος από το 50ό σήμερα. Ακόμη και στην περίπτωση μειωμένης σύνταξης, αυτή θα δίδεται στο 60ό έτος της ηλικίας τους. Το θέμα αυτό ήταν σε εκκρεμότητα ως την τελευταία ημέρα, καθώς το υπουργείο Εργασίας επέμενε να μην ξεπεράσει το όριο ηλικίας το 60ό έτος. Τελικώς τη λύση έδωσε το Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο αποφάσισε να προσαρμοστεί το νομοσχέδιο σε αυτά που ζητεί η τρόικα. Ανάλογη ρύθμιση προβλέπεται και στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για τις εργαζόμενες στον δημόσιο τομέα.

Πλασματικά έτη ασφάλισης Η πλήρης σύνταξη χορηγείται με τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης. Ωστόσο με το νέο καθεστώς δίδεται η δυνατότητα αναγνώρισης μέχρι και επτά πλασματικών ετών ασφάλισης. Σε αυτά περιλαμβάνονται η στρατιωτική θητεία, ο χρόνος γονικής άδειας ανατροφής των παιδιών, η άδεια ασθενείας (ως 300 ημέρες συνολικά), ο χρόνος τακτικής επιδότησης ανεργίας (300 ημέρες συνολικά), ο χρόνος εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών (ως δύο έτη), ο χρόνος σπουδών ενός πτυχίου, ο χρόνος ανεργίας, η άδεια κύησης και λοχείας και οι ημέρες της απεργίας. Ο χρόνος γονικής άδειας και ο χρόνος φοίτησης εξαγοράζονται με την καταβολή ποσοστού 26% επί του 25πλάσιου του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη. Αντιστοιχεί σε 214,69 ευρώ για κάθε μήνα αναγνώρισης. Διαφορετικά ποσά ισχύουν για την εξαγορά της στρατιωτικής θητείας, της εκπαιδευτικής άδειας και της τακτικής ανεργίας.

35ετία Οι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑΕΤΑΜ δικαιούνται σήμερα σύνταξη με 10.500 ημέρες εργασίας και στο 58ο έτος. Το 2011 ο χρόνος ασφάλισης αυξάνεται σε 11.100 ημέρες και για κάθε επόμενο έτος αυξάνεται κατά 225 ημέρες και ως τη συμπλήρωση 12.000 ημερών ασφάλισης (40 έτη). Το όριο ηλικίας αυξάνεται σταδιακά κατά ένα έτος, από την 1η Ιανουαρίου 2011 και ως τη συμπλήρωση του 60ού έτους.

Βαρέα και ανθυγιεινά Νέος κατάλογος επαγγελμάτων από την 1η Ιουλίου 2011. Οι ασφαλισμένοι σε επαγγέλματα που θα εξαιρεθούν από τον κατάλογο, εφόσον συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης ως τις 31.12.2015, εξακολουθούν να υπάγονται στα βαρέα. Οι υπόλοιποι εξαιρούνται και ακολουθούν το καθεστώς των κοινών ασφαλισμένων. Τo όριο ηλικίας αναπροσαρμόζεται για τους ασφαλισμένους με 10.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων οι 7.500 είναι στα βαρέα. Συγκεκριμένα το όριο ηλικίας αυξάνεται από το 2011 κατά εννέα μήνες τον χρόνο, ως τη συμπλήρωση του 60ού έτους για πλήρη σύνταξη και του 58ου για μειωμένη.

37ετία Τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης αυξάνονται, για να φθάσουν σταδιακά από τα 37 στα 40. Η αύξηση θα είναι εννέα μήνες τον χρόνο και θα ξεκινήσει το 2011. Επιπλέον το όριο ηλικίας αυξάνεται από την 1η Ιανουαρίου 2011 κατά ένα έτος- ετησίως- και ως τη συμπλήρωση του 60ού έτους.

Συντάξεις χηρείας Ο χήρος ή η χήρα δεν δικαιούνται σύνταξη εφόσον ο θάνατος επήλθε λιγότερο από τρία χρόνια μετά την τέλεση του γάμου. Εξαιρούνται οι εξής περιπτώσεις:
Πρώτον, ο θάνατος να οφείλεται σε εργατικό ή μη ατύχημα.
Δεύτερον, κατά τη διάρκεια του γάμου να έχει γεννηθεί ή υιοθετηθεί παιδί.
Τρίτον, κατά τον χρόνο του θανάτου η χήρα να τελούσε σε εγκυμοσύνη.

Η σύνταξη δίδεται για τρία έτη μετά την ημερομηνία θανάτου. Μετά την τριετία, δίδεται το 50% της σύνταξης εφόσον ο επιζών εργάζεται ή λαμβάνει και άλλη σύνταξη και το 70% μετά τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας. Αν ο επιζών είναι ανάπηρος κατά 67%, λαμβάνει ολόκληρη τη σύνταξη, ενώ εφόσον υπάρχουν παιδιά δίδεται σε αυτά το υπόλοιπο της μειωμένης σύνταξης που λαμβάνει η σύζυγος.

Αγάμες θυγατέρες Δικαίωμα σύνταξης θα έχουν εφεξής και τα αγόρια, οι άγαμοι γιοι. Ωστόσο τίθενται πλέον εισοδηματικά κριτήρια για τη χορήγησή τους. Και οι υφιστάμενες συντάξεις αναστέλλονται εφόσον το μηνιαίο εισόδημά τους υπερβαίνει το 70πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη (2.312,1 ευρώ), ενώ περικόπτονται- σταδιακά- μετά το 30πλάσιο (990,9 ευρώ).

Επικουρικές συντάξεις Από το 2011 τα επικουρικά ταμεία προχωρούν σε αναλογιστικές μελέτες για να καθορίσουν το ποσοστό αναπλήρωσης. Ο κρατικός προϋπολογισμός δεν θα καλύπτει κανένα τρέχον ή μελλοντικό έλλειμμα των Ταμείων
.