Τι κάνει ο εκπαιδευτικός πριν ανεβάσει φωτογραφίες μαθητών σε κοινωνικά δίκτυα

Οδηγίες και  ερωτήσεις-απαντήσεις σχετικά με την Προστασία Προσωπικών Δεδομένων στα Κοινωνικά Δίκτυα από τη σελίδα του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου «Ασφάλεια στο Διαδίκτυο»

Οι γονείς μας είναι υποχρεωμένοι να υπογράψουν υπεύθυνη δήλωση για να ανεβούν φωτογραφίες μας στο διαδίκτυο, από τη σελίδα του σχολείου μας δεν μπορεί να τις πάρει ο οποιοσδήποτε; Και τι μπορούμε να κάνουμε για να το αποφύγουμε;

Κατά κανόνα, η συγκατάθεση των γονέων είναι απαραίτητη, αλλά δεν είναι απαραίτητο σε αυτές τις περιπτώσεις (ανάρτηση φωτογραφιών σε site του σχολείου) να είναι έγγραφη. Η οποιαδήποτε ανάρτηση στο διαδίκτυο γενικά συνεπάγεται ότι δυνητικά μπορεί οποιοσδήποτε, κάποια μελλοντική στιγμή, να έχει πρόσβαση σε αυτή. Υπάρχουν τρόποι να καθιστά κανείς πιο δυσχερή την απρόσκοπτη πρόσβαση τρίτων, ωστόσο δεν μπορεί αυτό να διασφαλιστεί απόλυτα. Ακριβώς για αυτό το...  λόγο, η οποιαδήποτε ανάρτηση πρέπει να γίνεται με φειδώ και κατόπιν συνετούς σκέψης (βλ. σχετικά στο διαδικτυακό τόπο της Αρχής www.dpa.gr, στην επιλογή «Μικροί πολίτες» -> «Σκέφτομαι πριν δημοσιεύσω».

Σχετικά με τη δημοσίευση φωτογραφιών και βίντεο στη ιστοσελίδα σχολείου μήπως υπάρχουν κάποια standards για την ανάλυση, την ποιότητα και το χρησιμοποιούμενο format. Καλούμαστε να ανεβάσουμε υλικό και δεν είναι εύκολο να αποφύγουμε βίντεο και φωτογραφίες; Στις φωτογραφίες κοιτάζω να είναι μακρινές, ή να κοιτάνε στο πλάι οι μαθητές και θολώνω τα πρόσωπα. Τα βίντεο (π.χ. σχολική γιορτής) τα ανεβάζω σε tv quality, αλλά δεν ξέρω αν αυτό είναι επαρκές.

Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες απαιτήσεις ως προς την ανάλυση και την ποιότητα. Αν από μία φωτογραφία ή video είναι, λόγω π.χ. της θόλωσης, πλήρως αδύνατον να προσδιοριστεί η ταυτότητα κάποιου εικονιζόμενου, τότε η ανάρτηση αυτή δεν συνιστά επεξεργασία προσωπικών δεδομένων για το εν λόγω άτομο.

Αν ανεβάσουν τα τοπικά ΜΜΕ εκδήλωση του σχολείου (φωτογραφίες,βίντεο κλπ) πρέπει να έχουν άδεια;

Ως γενική αρχή, χρειάζεται συγκατάθεση των προσώπων που εικονίζονται. Ωστόσο, σε περιπτώσεις εκδηλώσεων, όπου αφενός είναι δυσχερής η λήψη της συγκατάθεσης από τον καθένα ξεχωριστά και, αφετέρου, οι συμμετέχοντες γνωρίζουν ότι, πιθανότατα, θα αποτυπωθούν στιγμιότυπα της εκδήλωσης σε έντυπο ή ηλεκτρονικό μέσο, η διασφάλιση της λήψης συγκατάθεσης μπορεί να επιτευχθεί μέσω προηγούμενης ενημέρωσής τους περί επικείμενης ανάρτησης φωτογραφιών στο Διαδίκτυο, εφόσον παράλληλα δίνεται η δυνατότητα σε όσους δεν το θέλουν να το δηλώσουν ή να μη ληφθεί φωτογραφία/βίντεο που να τους περιέχει.

Από Δημοτικό: Οι άδειες που υπογράφουν οι γονείς για αναρτήσεις φωτογραφιών των μαθητών στο ιστολόγιο του σχολείου για πόσο χρονικό διάστημα θα πρέπει να φυλάσσονται και για πόσο χρονικό διάστημα ισχύουν;

Σε περίπτωση που γονέας είχε δώσει συγκατάθεση παλαιότερα αλλά πλέον δεν επιθυμεί να υπάρχει αναρτημένη φωτογραφία ή στοιχείο μαθητή, τι ενέργειες πρέπει να γίνουν; Πόσο χρονικό διάστημα μπορεί να μείνει αναρτημένη παλαιά φωτογραφία μαθητή;

Το χρονικό διάστημα φύλαξης και διάρκειας ισχύος με την υπογραφή γονέων και κηδεμόνων σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι θέμα εσωτερικού κανονισμού του σχολείου σας εφόσον υπάρχει. Σε διαφορετική περίπτωση, παρακαλούμε εξετάστε το ενδεχόμενο διαγραφής αρχείων σε φακέλους εικόνων ανά τακτά χρονικά διαστήματα (περιπτώσεις αλλαγής τάξης), ιδιαίτερα όταν οι μαθητές έχουν αποφοιτήσει από το σχολείο σας. Επίσης, μπορείτε για να αποφύγετε τη δημόσια προβολή, να περιορίσετε την πρόσβαση σε παλαιότερες φωτό ή βίντεο, απαιτώντας κωδικό πρόσβασης για τις συγκεκριμένες ιστοσελίδες και τον οποίο μπορείτε να γνωστοποιείτε μόνο στους ενδιαφερόμενους (σύλλογο διδασκόντων, σύλλογο γονέων και κηδεμόνων).

Υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες για μαθητές των οποίων τα προσωπικά δεδομένα ανεβαίνουν χωρίς να το γνωρίζουν στο Διαδίκτυο, facebook – youtube; Επίσης, αν είναι αξιόπιστες ως την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων οι ηλεκτρονικές εμπορικές συναλλαγές μέσω διαδικτύου.

Γενικά, για ανάρτηση υλικού (εικόνας/video κτλ.) στο Διαδίκτυο μπορεί κάποιος να ασκήσει το δικαίωμα αντίρρησης (άρθρο 13 του ν. 2472/1997) προς το (φυσικό ή νομικό) πρόσωπο που πραγματοποίησε την εν λόγω ανάρτηση. Αν το αίτημά του δεν ικανοποιηθεί, τότε μπορεί να προσφύγει στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Για ανήλικους μαθητές, το δικαίωμα αυτό μπορεί να ασκηθεί από τους γονείς τους. Σημειώνεται ωστόσο ότι ειδικά το Facebook και το Youtube παρέχουν τη δυνατότητα να «αναφέρει» κάποιος μία ανάρτηση η οποία τον αφορά και για την οποία δεν έχει δώσει τη συγκατάθεσή του – οπότε και δεν την επιθυμεί. Βλέπε επίσης σχετικά στο διαδικτυακό τόπο της Αρχής www.dpa.gr, στην επιλογή «Μικροί πολίτες» -> «Δικτυώνομαι με ασφάλεια» -> Συμβουλές -> «Αναφορά περιστατικού παραβίασης».

Όταν σκέφτεστε τoν σχεδιασμό της ιστοσελίδας του σχολείου σας, έχετε λάβει υπόψη ως δημιουργός τα παρακάτω;

1.  Ποιος έχει τη συνολική ευθύνη για την ιστοσελίδα; Στην ιδανική περίπτωση, θα πρέπει να είναι από τη Διεύθυνση της σχολικής μονάδας, ο καθηγητής Πληροφορικής (ή πιστοποιημένο στις ΤΠΕ) από πλευράς του συλλόγου διδασκόντων.

2.   Υπάρχουν σαφείς πολιτικές και διαδικασίες έγκρισης για τη δημοσίευση περιεχομένου στο site;

3. Το περιεχόμενο της ιστοσελίδας ανανεώνεται τακτικά για να βεβαιωθείτε ότι παραμένει επίκαιρο, και δεν θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια των μαθητών και του εκπαιδευτικού προσωπικού;

4.   Εάν χρησιμοποιείτε εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης, όπως βιβλία επισκεπτών, πίνακες ανακοινώσεων ή ιστολόγια, ελέγχονται τακτικά για να διασφαλιστεί ότι δεν περιέχουν προσωπικά στοιχεία, ή ακατάλληλα σχόλια ή περιεχόμενο;

5. Μπορείτε να είστε σίγουροι ότι δεν παραβιάζονται δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας τρίτων μέσω του περιεχομένου στο δικτυακό τόπο σας; Να θυμάστε ότι τα πνευματικά δικαιώματα μπορεί να έχουν εφαρμογή σε κείμενο, εικόνες, μουσική ή βίντεο που προέρχονται από άλλες πηγές.

6.    Πώς το σχολείο σας προστατεύει τα δικά του δικαιώματα ως δημιουργού, όσον αφορά στο υλικό που δημοσιεύεται στο διαδίκτυο;

7.  Όλα τα άτομα που ασχολούνται με τη συντήρηση της ιστοσελίδας λαμβάνουν την κατάλληλη εκπαίδευση; Είναι ενήμεροι των σχετικών ζητημάτων ασφάλειας;

8. Ασχολούνται μαθητές με τη συντήρηση του site; Έχουν σαφείς κατευθυντήριες γραμμές για την εργασία; Ελέγχεται η δουλειά τους διεξοδικά πριν από τη δημοσίευση;

Χρήση εικόνων και βίντεο

Ακολουθούν κάποιες ειδικές συμβουλές για τη χρήση εικόνων και βίντεο σε μία σχολική ιστοσελίδα:

1.   Χρησιμοποιήστε ασφαλείς πρακτικές κατά τη χρήση φωτογραφιών: εάν ένας μαθητής ονομάζεται, αποφύγετε τη χρήση φωτογραφίας του. Αν η φωτογραφία επιλεχθεί να χρησιμοποιηθεί, να αποφευχθεί η ονομασία του μαθητή.

2.   Σκεφτείτε τη χρήση φωτογραφιών ομάδας και όχι ξεχωριστές φωτογραφίες του κάθε μαθητή.

3.   Κάντε χρήση φωτογραφιών μαθητών με κατάλληλη ένδυση, έτσι ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος ανάρμοστης προσοχής.

4. Βεβαιωθείτε ότι η εικόνα είναι με κατάλληλο όνομα – για παράδειγμα, μην χρησιμοποιείτε τα ονόματα των μαθητών στα ονόματα αρχείων ή στο (εναλλακτικό) κείμενο ALT, αν έχει δημοσιευθεί στο διαδίκτυο.

5.   Βεβαιωθείτε ότι το βίντεο δεν αποκαλύπτει προσωπικά στοιχεία – για παράδειγμα στις ευχαριστίες (credits).

6.   Βεβαιωθείτε ότι τα αρχεία εικόνας και βίντεο είναι σωστά αποθηκευμένα και με κατάλληλο όνομα στο δίκτυο.

7.       Εξετάστε το ενδεχόμενο διαγραφής αρχείων σε φακέλους εικόνων ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ιδιαίτερα όταν οι μαθητές έχουν αποφοιτήσει από το σχολείο σας.

8.      Ρωτήστε για γονική άδεια πριν από τη χρήση εικόνων στην ιστοσελίδα του σχολείου, ή αλλού. Κάποιο σχετικό έντυπο γονικής συγκατάθεσης είναι ένας τρόπος για τη διαχείριση αυτού του θέματος.

9. Έχετε εξετάσει ζητήματα προστασίας δεδομένων για τις φωτογραφίες που χρησιμοποιείτε;

Σχετικά με τη δημοσίευση φωτογραφιών ή video, γενικότερα, θα πρέπει να αποφεύγεται η ανάρτηση στους δικτυακούς τόπους των σχολικών μονάδων φωτογραφιών μαθητών για την ασφάλεια και προφύλαξη των ίδιων των μαθητών. Εάν χρειάζεται να δημοσιεύσετε φωτογραφίες τότε θα πρέπει να είναι μακρινές και ομαδικές ώστε να μην φαίνονται καθαρά τα πρόσωπα των παιδιών. Παρόλα αυτά, σε περίπτωση που πρέπει να δημοσιευτεί κάποιο video ή φωτογραφίες κοντινές (π.χ σε περίπτωση συμμετοχής σε διαγωνισμό ή Ευρωπαϊκό έργο) θα πρέπει να υπάρχει η γραπτή συναίνεση γονέα ή κηδεμόνα.

Σύμφωνα με τον αρμόδιο φορέα ΑΠΔΠΧ, (Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα ) οι φωτογραφίες αποτελούν δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στη διάταξη του άρθρου 2 στοιχ. α΄ του ν.2472/1997,  « α) “Δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα”, κάθε πληροφορία που αναφέρεται στο υποκείμενο των δεδομένων. Δεν λογίζονται ως δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα τα στατιστικής φύσεως συγκεντρωτικά στοιχεία, από τα οποία δεν μπορούν πλέον να προσδιορισθούν τα υποκείμενα των δεδομένων.» στο μέτρο που από αυτές δύνανται να προσδιοριστούν, άμεσα ή έμμεσα, τα υποκείμενα των δεδομένων.

Σύμφωνα με το άρθρο 5 του ίδιου νόμου, η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα επιτρέπεται μόνον όταν το υποκείμενο των δεδομένων έχει δώσει τη συγκατάθεσή του.

Άρθρο 5

Προϋποθέσεις επεξεργασίας

1.       Επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα επιτρέπεται μόνον όταν το υποκείμενο των δεδομένων έχει δώσει τη συγκατάθεσή του.

2.       Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται η επεξεργασία και χωρίς τη συγκατάθεση, όταν:

α) Η επεξεργασία είναι αναγκαία για την εκτέλεση σύμβασης, στην οποία συμβαλλόμενο μέρος είναι υποκείμενο δεδομένων ή για τη λήψη μέτρων κατόπιν αιτήσεως του υποκειμένου κατά το προσυμβατικό στάδιο.

β) Η επεξεργασία είναι αναγκαία για την εκπλήρωση υποχρεώσεως του υπεύθυνου επεξεργασίας, η οποία επιβάλλεται από το νόμο.

γ) Η επεξεργασία είναι αναγκαία για τη διαφύλαξη ζωτικού συμφέροντος του υποκειμένου, εάν αυτό τελεί σε φυσική ή νομική αδυναμία να δώσει τη συγκατάθεσή του.

δ) Η επεξεργασία είναι αναγκαία για την εκτέλεση έργου δημόσιου συμφέροντος ή έργου που εμπίπτει στην άσκηση δημόσιας εξουσίας και εκτελείται από δημόσια αρχή ή έχει ανατεθεί από αυτή είτε στον υπεύθυνο επεξεργασίας είτε σε τρίτο, στον οποίο γνωστοποιούνται τα δεδομένα.

ε) Η επεξεργασία είναι απολύτως αναγκαία για την ικανοποίηση του έννομου συμφέροντος που επιδιώκει ο υπεύθυνος επεξεργασίας ή ο τρίτος ή οι τρίτοι στους οποίους ανακοινώνονται τα δεδομένα και υπό τον όρο ότι τούτο υπερέχει προφανώς των δικαιωμάτων και συμφερόντων των προσώπων στα οποία αναφέρονται τα δεδομένα και δεν θίγονται οι θεμελιώδεις ελευθερίες αυτών.

3.  Η Αρχή μπορεί να εκδίδει ειδικούς κανόνες επεξεργασίας για τις πλέον συνήθεις κατηγορίες επεξεργασιών και αρχείων, οι οποίες προφανώς δεν θίγουν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των προσώπων στα οποία αναφέρονται τα δεδομένα. Οι κατηγορίες αυτές προσδιορίζονται με κανονισμούς που καταρτίζει η Αρχή και κυρώνονται με προεδρικά διατάγματα, τα οποία εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού Δικαιοσύνης.

• Κατά συνέπεια, φροντίστε να ζητήσετε γονική άδεια πριν από τη χρήση εικόνων στην ιστοσελίδα του σχολείου, ή αλλού.

Επισυνάπτεται έντυπο γονικής συναίνεσης το οποίο προτείνουμε να ζητάτε στην αρχή της σχολικής χρονιάς για οποιαδήποτε εκδήλωση πραγματοποιείται στο σχολείο ή πριν από κάποια έκτακτη εκδήλωση εντός ή εκτός του σχολικού χώρου και ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες (βιντεοσκόπηση και ανάρτηση στο διαδίκτυο από τοπικά Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας .

• Σε περίπτωση που στέλνετε ψηφιακό υλικό προς ανάρτηση στην ιστοσελίδα της Διεύθυνσης ή της Περιφερειακής Διεύθυνσης ΠΕ Κεντρικής Μακεδονίας να συνοδεύεται από Βεβαίωση του Διευθυντή/-ντριας του σχολείου ότι έχουν κατατεθεί ενυπόγραφα έντυπα γονικής συναίνεσης και φυλάσσονται στο αρχείο του σχολείου.

Έντυπο γονικής συγκατάθεσης για ανάρτηση φωτό ή βίντεο στην σχολική ιστοσελίδα

1. Το σχολείο του παιδιού σας πρόκειται να /έχει δημιουργήσει δικτυακό τόπο στη διεύθυνση:              

2.  Στους Διαδικτυακούς τόπους της Διεύθυνσης ……………

Προϋπόθεση:    ότι δεν θίγονται προσωπικά δεδομένα όπως κάθε πληροφορία που αναφέρεται στο παιδί μου, για παράδειγμα το όνομα, τη διεύθυνση της οικίας μας, το τηλέφωνο επικοινωνίας (σταθερό ή κινητό), τα ενδιαφέροντα, επιδόσεις στο σχολείο, κ.ο.κ. σύμφωνα και με την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.

Επιστρέψτε το παρόν έγγραφο έως τις:  

             

Δηλώνω ότι επιτρέπω στον υπεύθυνο της ιστοσελίδας του σχολείου και σχετικά με πιθανή εμφάνιση του παιδιού μου που φοιτά στην ……   τάξη, να εμφανίζεται με την παραπάνω προϋπόθεση  στο site    

                           

Σε περίπτωση τηλεφωνικής επικοινωνίας, επικοινωνήστε με:

Ονοματεπώνυμο                                                                  Τηλέφωνο                     

Υπογραφή γονέα/κηδεμόνα                                                                  Ημερομηνία      

πηγή