Αγγελική Βαρελλά: “Τα παιδικά χρόνια είναι χαρακιές βαθιές. Είναι σφραγίδες”

Η μαγεία της γραφής

Η γραφή είναι μία δημιουργία μαγική. Σε κάνει να ζεις στο δικό σου σύμπαν. Το γράψιμο είναι ένα καταφύγιο. Με τις ιδέες που σου έρχονται στο μυαλό ξυπνάς το πρωί και κοιμάσαι το βράδυ, ώσπου να πάρουν σάρκα και οστά και να αποτυπωθούν στην άσπρη σελίδα.

Βιβλία για ενήλικες δεν έχω γράψει και ούτε πρόκειται να γράψω. Δεν μου καίγεται καρφί για τους μεγάλους. Για εμένα, το να γράφω για παιδιά είναι πρόκληση. Μέσα από το γράψιμό σου, πρέπει να είσαι σαφής, τρυφερή, να λες δύσκολα πράγματα, αλλά και να κρατάς το παιδί από το χέρι και να το καθοδηγείς στη σκέψη του και χίλια δυο άλλα. Και κυρίως να μην του κουνάς το δάχτυλο, σαν να κάνεις μάθημα, σαν να είσαι δάσκαλος.

Οι ήρωες της καθημερινής ζωής

Νομίζω ότι και στη ζωή υπάρχουν ήρωες, όχι μόνο στα μυθιστορήματα. Δεν μπορώ να μην πω ηρωίδα μια μαμά που ζει με τετρακόσια ευρώ και έχει να μεγαλώσει δύο παιδιά μόνη της. Και δεν μπορώ να πω ότι δεν είναι ήρωας ένας πατέρας που πάει σε δύο δουλειές για να ζήσει αξιοπρεπώς την οικογένειά του. Δεν μπορώ, επίσης, να πω ότι δεν ήταν ήρωας ο Σολωμός, επειδή δεν είχε πιστόλι να πολεμήσει. Πολέμησε με άλλον τρόπο, με τη γραφή του.

Πώς μπορούν τα παιδιά να γίνουν “επιβάτες αστεριών”

Τα παιδιά διαβάζοντας γνωρίζουν τη ζωή. Σε επισκέψεις που κάνω σε σχολεία, παίζω μαζί τους κάποια παιχνίδια και τους λέω: M’ ένα βιβλίο εγώ πετάω. Εσείς τι κάνετε; Και μου λένε: Εγώ διασκεδάζω, εγώ ρεμβάζω, εγώ παρηγοριέμαι, εγώ φαντάζομαι, εγώ μαθαίνω. Αυτό είναι που κερδίζουν τα παιδιά και το λένε μόνα τους, Κάποιες φορές μου λένε πολύ ωραία πράγματα.
Ένα παιδάκι του δημοτικού μου είχε πει: μ’ ένα βιβλίο γνωρίζω τη ζωή. Και αυτό το έχει πει ο Ζαν Πολ Σαρτρ, ο γάλλος φιλόσοφος. Τα παιδιά ξέρουν τι κερδίζουν, αλλά έχουν άλλα που τα απομακρύνουν από το διάβασμα.

Κατά τη γνώμη μου μία από τις αιτίες που δεν αγαπούν τα παιδιά το διάβασμα είναι και τα σχολικά βιβλία. Τα σχολικά διαβάζονται υποχρεωτικά. Οτιδήποτε μας επιβάλλεται με το ζόρι λειτουργεί στην ψυχολογία μας αντιδραστικά. Αν ήταν τα σχολικά πιο συμπαθητικά, πιο ελκυστικά και δεν ήταν στείρα γνώση, ίσως τα πράγματα να ήταν διαφορετικά.

Οι δάσκαλοι ή τα σχολεία γενικά, θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τη λογοτεχνία για να συμπληρώσουν την πληροφόρηση των παιδιών με τη μαγεία του ωραίου λόγου. Σας λέω για παράδειγμα: o Κολοκοτρώνης στα ιστορικά βιβλία είναι εκείνος που πήρε την Τριπολιτσά. Όμως δεν ήταν μόνο αυτό. Ήταν μια προσωπικότητα πολύπλευρη, σημαντική για τα χρόνια εκείνα. Να λοιπόν μια λύση. Οι δάσκαλοι μπορούν να χρησιμοποιούν τα εξωσχολικά βιβλία, για να συμπληρώσουν τη σκέτη γνώση με πιο ελκυστικά στοιχεία.

Ένας δάσκαλος που αγαπά ο ίδιος την λογοτεχνία, μπορεί να βοηθήσει με το πάθος του, την έγνοια και το χιούμορ του να γίνουν τα παιδιά φιλαναγνώστες. Να τους κάνει “επιβάτες αστεριών” όπως λέει ο Ελύτης. Αν ο ίδιος δεν τα “βρίσκει” με τη λογοτεχνία, δεν μπορεί να περάσει την αγάπη αυτή στους μαθητές του.

Τα παιδικά μας χρόνια, η καταγωγή μας

Τα παιδικά χρόνια είναι χαρακιές βαθιές. Είναι σφραγίδες. Ό, τι είμαστε, καθορίζεται από την παιδική μας ηλικία. Όταν ρώτησαν τον Σαιντ Εξυπερί από πού κατάγεται, απάντησε με μια μεγάλη αλήθεια. “Κατάγομαι”, είπε “από την παιδική μου ηλικία”. Είναι αυτή που καταχωρεί το μέλλον μας, που το προδιαγράφει, είτε το θέλουμε, είτε όχι. Κι όλα αυτά γίνονται σε αυτά τα χρόνια της αθωότητας.

Πηγή: Συνέντευξη στην Δήμητρα Μαυρίδου στο familylife.gr