Θα ξεπουλήσουν και τα βράχια

Του Δημήτρη Καζάκη

οικονομολόγου - αναλυτή

Το μεγαλύτερο μέρος του Τύπου, ηλεκτρονικού και μη, συζητά το αν θα επιβληθεί νέο μνημόνιο ή όχι. Ο λόγος που όλοι έχουν επικεντρωθεί στο μνημόνιο είναι γιατί δεν θέλουν να συζητήσουν τις εξελίξεις που συμβαίνουν σε επίπεδο ευρωζώνης και Ευρωπαϊκής Ένωσης αυτές τις ημέρες. Ο κόσμος δεν πρέπει να ξέρει σε τι βάζει την υπογραφή της η κυβέρνηση. Σε τι καθεστώς καταδικάζουν την Ελλάδα και τον λαό της ο κ. Παπανδρέου και η κυβέρνησή του προκειμένου να εξυπηρετήσουν τις δικές του προσωπικές φιλοδοξίες και τα κοράκια της πολιτικής και της οικονομίας που έχει μαζέψει γύρω του.

Άλλωστε τι είπε στην εκλεκτή ομήγυρη από κερδοσκόπους επενδυτές, τραπεζίτες, γραφειοκράτες και ό,τι άλλο διαθέτει ο υπόκοσμος της διεθνούς αγοράς στο New York Economist Club (22.9):

«Εν ολίγοις μετατρέψαμε την κρίση σε ευκαιρία, προκειμένου να προωθήσουμε τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις, που οι προηγούμενες κυβερνήσεις ανέβαλλαν επί σειρά ετών, φοβούμενες το ενδεχόμενο πολιτικό κόστος». 

Τι σημαίνει αυτό; Ότι για τον πρωθυπουργό και το κόμμα του η κρίση της χώρας δεν ήταν παρά μια ευκαιρία να ξεγελάσει τον κόσμο και να επιβάλει πολιτικές που καθυστερούσαν λόγω κοινωνικής αντίδρασης.

Με άλλα λόγια, ο κ. πρωθυπουργός επαναλαμβάνει ακόμη μια φορά ότι δεν του καίγεται καρφί για την κρίση της χώρας, απλώς είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για να κάνει αυτά που δεν μπόρεσε να κάνει ο κ. Καραμανλής, παλιότερα ο κ. Σημίτης και ακόμη παλιότερα ο κ. Μητσοτάκης λόγω της κοινωνικής και πολιτικής απαξίωσης των κυβερνήσεών τους.

Να συνεχίσει δηλαδή την ίδια καταστροφική πορεία έως ότου ξεπουληθεί μέχρι κι ο τελευταίος βράχος αυτού του έρημου τόπου στους αετονύχηδες από το Κατάρ, το Άμπου Ντάμπι, τα Αραβικά Εμιράτα και όπου αλλού βρεθούν βρόμικες και ύποπτες διασυνδέσεις με διεθνή επενδυτικά κεφάλαια. Έως ότου μετατραπεί η χώρα, ή ό,τι θα έχει μείνει από τη χώρα, σε απόπατο της διεθνούς αγοράς.

Άλλωστε ο κ. Παπανδρέου είναι περαστικός από αυτήν τη χώρα. Του ανατέθηκε να φέρει εις πέρας μια συγκεκριμένη αποστολή και ήδη προετοιμάζει την έξοδό του. Αυτός είναι κι ο βασικός λόγος της πολυήμερης περιοδείας του στις ΗΠΑ. Να ενισχύσει το δικό του προσωπικό προφίλ ως διεθνούς προσωπικότητας που διεκδικεί θέση στο σύστημα της «παγκόσμιας διακυβέρνησης», που υποστηρίζει τόσο σθεναρά. 

Με έξοδα του Έλληνα φορολογούμενου ο κ. Παπανδρέου και η κουστωδία του εξάντλησαν κάθε περιθώριο λομπισμού για να πείσουν τα κέντρα αποφάσεων στις ΗΠΑ ότι είναι ικανός και διαθέσιμος για μια κορυφαία θέση στον ΟΗΕ, την Παγκόσμια Τράπεζα, τον ΟΟΣΑ ή την Ε.Ε.

Οι διεθνείς διπλωματικοί κύκλοι έχουν να λένε για τον ξετσίπωτο τρόπο που ο κύκλος του κ. Παπανδρέου, αλλά και ο ίδιος, προσπάθησε να πείσει ότι είναι η καλύτερη επιλογή που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν οι ΗΠΑ για τη θέση του γ.γ. του ΟΗΕ ή για κάποια άλλη αντίστοιχη. 

Στις συναντήσεις που είχαν με επιτελικά στελέχη της κυβέρνησης, αλλά και κέντρων που παίζουν ρόλο στη διαμόρφωση της διεθνούς πολιτικής των ΗΠΑ, εκθείαζαν την «εξαίρετη δουλειά» του κ. Παπανδρέου στην Ελλάδα, αλλά και στη Σοσιαλιστική Διεθνή, που με την προεδρία του πέρασε στον απόλυτο έλεγχο της αμερικανικής πολιτικής.

«Business friendly»

Στο περιθώριο αυτής της δραστηριότητάς του ο κ. Παπανδρέου λειτούργησε ως μεσίτης και πλασιέ της χώρας της οποίας είναι πρωθυπουργός. «Η αξία της Ελλάδας δεν έχει προσμετρηθεί δεόντως, αλλά έχει υποτιμηθεί. Για τον λόγο αυτόν θεωρώ ότι η επένδυση στην Ελλάδα αποτελεί μεγάλη ευκαιρία» είπε σε συνέντευξή του στον πρόεδρο του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης (21.9).

Με άλλα λόγια, κάλεσε τους διεθνείς επενδυτές να επωφεληθούν από την πολιτική υποτίμησης που ακολουθούν η τρόικα και ο ίδιος. Φτηνά μεροκάματα, φτηνές δουλειές, φτηνά έργα, φτηνή δημόσια περιουσία, φτηνά τα πάντα, πάρε κόσμε! Αυτό ήταν το μήνυμα του πρωθυπουργού. Και γιατί επέλεξε να το εκπέμψει από το βήμα του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης; Για τρεις βασικούς λόγους:

Πρώτον: Για να δείξει ότι τόσο από την τωρινή του θέση όσο και αύριο, από την όποια θέση του αναθέσουν στο σύστημα της «παγκόσμιας διακυβέρνησης», είναι και θα παραμείνει business friendly, όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ένας από τους ακολούθους του σε στελέχη των αμερικανικών τραπεζών. Δηλαδή φιλικός με τις επιχειρήσεις. Γι' αυτό και έχουν κάθε λόγο να τον στηρίξουν και να τον προωθήσουν.

Δεύτερον: Επειδή απευθύνεται όχι σε σοβαρούς επενδυτές της διεθνούς αγοράς που σκέφτονται μακροπρόθεσμες επενδύσεις στην παραγωγή, αλλά σε επενδυτές - λαμόγια που έχουν κύριο στόχο το βραχυπρόθεσμο κέρδος μέσα από το χρηματιστήριο. Πρόκειται για επενδυτικά κεφάλαια που δεν επενδύουν με σκοπό την ανάπτυξη μιας αγοράς, αλλά κερδοσκοπούν με ιδιωτικοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων κρατών, με έτοιμες στημένες επιχειρήσεις, με ακίνητα και γη.

Στόχος τους είναι να προσθέσουν πολύ γρήγορα στη χρηματιστική αξία της όλης επένδυσης έτσι ώστε να μπορέσουν να κερδίσουν από τη μεταπώλησή της αφήνοντας πίσω ερείπια. Τέτοιο επενδυτικό κεφάλαιο είναι και του Κατάρ, το οποίο, εκτός όλων των άλλων, αποτελεί καταφύγιο και για το διεθνές πολιτικό χρήμα. Όπως άλλωστε και τα άλλα αραβικά επενδυτικά κεφάλαια. Γι' αυτό και οι δικοί μας πολιτικοί, ιδίως της σημερινής κυβέρνησης, έλκονται τόσο πολύ από τη χερσόνησο της Αραβίας.

Τρίτον: Για να πείσει τις μεγάλες αμερικανικές τράπεζες, ειδικά τις επενδυτικές, όπως την Goldman Sachs, τη Morgan Stanley κ.ά., ότι παραμένουν κυρίαρχες στη διαμεσολάβηση του ελληνικού δημόσιου χρέους και της επαπειλούμενης αναδιάρθρωσής του σύμφωνα με τις απαιτήσεις των πιο κερδοσκοπικών κεφαλαίων διεθνώς. Κεφάλαια που συνιστούν μερικούς από τους βασικούς και πιο προσοδοφόρους πελάτες αυτών των αμερικανικών επενδυτικών τραπεζών.

Οικονομική διακυβέρνηση

Πριν μεταβεί ο κ. Παπανδρέου στις ΗΠΑ για να «κυνηγήσει το όνειρό του», πέρασε από τις Βρυξέλλες για να παρακολουθήσει την άτυπη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (16.9) προκειμένου να δώσει λευκή επιταγή στην Κομισιόν και στην ΕΚΤ για να μετατρέψουν την ευρωζώνη, αλλά και ευρύτερα την Ε.Ε., σε γκέτο, σε γερμανογαλλικό Νταχάου, έτσι ώστε να αποφευχθεί η κατάρρευση του ευρώ. Να οικοδομηθεί δηλαδή αυτό που χαριτωμένα ονομάζεται «ευρωπαϊκή οικονομική διακυβέρνηση».

Ποιο είναι το βασικό νόημα αυτής της «ευρωπαϊκής διακυβέρνησης»; Μας το ξεκαθάρισε ο Μπαρόζο: 

«Μέχρι τώρα, η αγορά μας ήταν αλληλεξαρτώμενη, αλλά η επίβλεψη ήταν καθαρά εθνική. Από το 2011 και μετά η Ευρώπη θα είναι η πρώτη περιοχή στον κόσμο που θα έχει εγκαταστήσει έναν εκπληκτικό μηχανισμό εποπτείας σύμφωνο με τις προκλήσεις του μέλλοντος» (23.9, Council on Foreign Relations).

Τι προβλέπει αυτός ο «εκπληκτικός μηχανισμός εποπτείας»; Καταργεί το δικαίωμα της αυτοτελούς σύνταξης του προϋπολογισμού σε κάθε κράτος - μέλος. Για να συνταχθεί ο προϋπολογισμός μιας κυβέρνησης και να προωθηθεί στο εθνικό Κοινοβούλιο, θα πρέπει πρώτα να περάσει ένα εξάμηνο συνεννοήσεων και προσαρμογών στις υποδείξεις και εντολές των οργάνων της Ένωσης.

Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Σημαίνει ότι για το τι μισθό ή σύνταξη θα πάρει ο Έλληνας πολίτης, τι έργα είναι σκόπιμο να γίνουν στην ελληνική περιφέρεια, τι δαπάνες πρέπει να καλύψουν τις κοινωνικές ανάγκες Υγείας, Παιδείας, τι φόροι και ποιους θα βαρύνουν κ.ο.κ., θα αποφασίζουν κάποιοι γραφειοκράτες στις Βρυξέλλες και τη Φραγκφούρτη με την πολύ γνωστή κοινωνική ευαισθησία που τους διακρίνει.

Τι θα γίνει όμως αν ένα κράτος δεν συμμορφωθεί με τις άνωθεν εντολές; Τι θα γίνει αν ένα εθνικό Κοινοβούλιο απορρίψει τον εγκεκριμένο άνωθεν προϋπολογισμό και απαιτήσει νέο προϋπολογισμό με βάση τις εθνικές ανάγκες; Τότε αρχίζουν οι κυρώσεις. Στις 23.9 ο αρμόδιος επίτροπος Όλι Ρεν παρουσίασε τις τελευταίες προτάσεις του για τις κυρώσεις, που περιλαμβάνουν ένα πρόστιμο ίσο με το 0,2% του ΑΕΠ, με τη μορφή της άμεσης καταβολής, που υποτίθεται ότι θα επιστραφεί άμα το κράτος συμμορφωθεί.

Μόνο η άρνηση ενός κράτους – κυβέρνησης ή εθνικού Κοινοβουλίου, τους είναι αδιάφορο – να υπακούσει στις υποδείξεις των οργάνων της Ένωσης μπορεί να επισύρει πρόστιμο ίσο με το 0,1% του ΑΕΠ, που πρέπει να καταβληθεί αμέσως.

Φυσικά οι κυρώσεις δεν σταματούν στα πρόστιμα. Θα υπάρχει και μια σειρά θεσμικών κυρώσεων, που αφορούν τη θέση του κράτους στην Ένωση, τις χρηματοδοτήσεις προς αυτό κ.λπ., οι οποίες συζητιούνται και αποφασίζονται πίσω από κλειστές πόρτες. Όλες οι κυρώσεις αυτές, πρόστιμα και θεσμικού χαρακτήρα, θα είναι αυτόματες, δηλαδή χωρίς προηγούμενη διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους («Financial Times Deutschland», 24.9).

Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πρακτικά ότι καταργείται κάθε έννοια εσωτερικής έννομης τάξης για το κράτος - μέλος της Ένωσης. Οι λαοί τίθενται επισήμως υπό κηδεμονία από μια υπερκρατική, υπερεθνική εξουσία, που δεν έχει καμιά βάση νομιμοποίησης, αλλά και δεν λογοδοτεί πουθενά και σε κανέναν.

Ο... Ευρωπαίος Γκέμπελς

Από 1.1.2011, όταν επισήμως αναμένεται να ισχύσει το νέο καθεστώς, είτε εκλέγονται κυβερνήσεις και Κοινοβούλια είτε διορίζονται απευθείας από τα όργανα της Ένωσης, θα είναι το ίδιο και το αυτό. Δεν θα έχει καμιά διαφορά επί της ουσίας. Κι αν νομίζατε ότι ήταν πολύ δύσκολο μέχρι σήμερα να στείλετε με την ψήφο σας ή με την αντίδρασή σας κάποιο μήνυμα στην εξουσία, τώρα γίνεται αδύνατο.

Κι όλα αυτά προς τι; Μα για να προστατευθούν το ευρώ και οι τράπεζες. Από 1.1.2011 και στο διηνεκές, όποια χώρα τολμήσει να παραβεί τις άνωθεν υποδείξεις ή βρεθεί με υπερβολικό έλλειμμα στον κρατικό προϋπολογισμό, στο ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών, στο ύψος του δημόσιου χρέους, κ.λπ., θα αντιμετωπίζει ένα μπαράζ εξοντωτικών κυρώσεων προκειμένου, υποτίθεται, να ξαναμπεί στον ίσιο δρόμο.

Η όλη φιλοσοφία αυτής της «οικονομικής διακυβέρνησης» μας γυρίζει άμεσα και πρακτικά πίσω στον μεσαίωνα. Όχι μόνο οι κρίσεις αποδίδονται ως αμαρτήματα, ως παραστρατήματα από τον ίσιο δρόμο, από την ορθή πίστη, σύμφωνα με τον φονταμενταλισμό των κυρίαρχων κύκλων της Ένωσης – κατά το πρότυπο του καθολικισμού και του παπισμού στον μεσαίωνα –, αλλά ποινικοποιούνται επιλογές και πράξεις ολόκληρων κρατών και λαών, χωρίς καν το δικαίωμα της προσφυγής.

Η εξέλιξη αυτή είναι τόσο απόκοσμη και τρομακτική ώστε σπρώχνει τον παλιό οικονομικό φιλελευθερισμό σε μια νέου τύπου ολοκληρωτική λογική, που παλιά χαρακτήριζε μόνο τον φασισμό.

Η λογική που θέλει να διορθώσει τις ατέλειες ή τα λάθη της αγοράς με κανόνες και κυρώσεις αποτελεί μια ιδιότυπη νέα εκδοχή του παλιού οικονομικού δόγματος του χιτλερισμού για την «ένωση της Ευρώπης». Για όσους δεν γνωρίζουν, ο Γκέμπελς το 1940 είχε πει ότι μια Ευρώπη μπορεί να ενωθεί μόνο όταν η κυρίαρχη δύναμη θα καθορίζει τη στρατιωτική, οικονομική, νομισματική και εξωτερική πολιτική:

«Σ' αυτούς τους τέσσερις τομείς η κυρίαρχη δύναμη πρέπει να φέρει το βάρος της κύριας ευθύνης για ολόκληρη την Ευρώπη. Τα μικρότερα κράτη πρέπει να τεθούν υπό την κηδεμονία των ηγετικών δυνάμεων, ειδικότερα σ' αυτές τις τέσσερεις σφαίρες της πολιτικής ζωής, τόσο για το καλό το δικό τους, όσο και για το καλό της Ευρώπης ως σύνολο» («World Survey», November, 1941, σελ. 18-19).

Σήμερα συμβαίνει αυτό ακριβώς που απέτυχε να επιβάλει η χιτλερική Γερμανία. Με μια μόνο διαφορά. Αυτήν τη φορά επιχειρείται να οικοδομηθεί στο επίπεδο ολόκληρης της Ευρώπης, όχι με τις ορδές της Βέρμαχτ και των Ες-Ες, αλλά με την επέλαση των γραφειοκρατών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΕΚΤ. Οι μεγάλες τράπεζες και οι αγορές είναι σήμερα η «κυρίαρχη δύναμη», για την οποία μιλούσε παλιά ο Γκέμπελς.

Μνημόνιο επ' άπειρον

Αν ισχύσει αυτό το καθεστώς από 1.1.2011, τότε τι ανάγκη έχει η τρόικα το μνημόνιο για την Ελλάδα; Τι θα εμποδίσει την επιβολή της πολιτικής του μνημονίου εσαεί, για πάντα, στο διηνεκές, δίχως καμία επίσημη λήξη, από τη στιγμή που η χώρα θα υποταχθεί στο νέο καθεστώς επιτήρησης και κηδεμονίας;

Τίποτε απολύτως. Γι' αυτό και το έχουμε ξαναπεί: μην εκπλαγείτε αν δείτε τον κ. Παπανδρέου, την κυβέρνησή του, αλλά και την τρόικα να αποκηρύσσουν το μνημόνιο. Άλλωστε η ίδια η ύπαρξη του μνημονίου ήταν εξαρχής ένα προσωρινό, μεταβατικό μέτρο, μέχρις ότου η Ε.Ε. και τα όργανά της βρουν τον τρόπο και τον μηχανισμό για τη μόνιμη διαχείριση τέτοιων κρίσεων. Ο μηχανισμός αυτός ήδη τίθεται σε κίνηση και είναι πολύ πιθανό σύντομα να κάνει την επιβολή του μνημονίου περιττή.

Αυτό θα τους απαλλάξει κι από ένα σοβαρό βάσανο. Το μνημόνιο ήταν και παραμένει μια εντελώς αυθαίρετη κατάργηση της εσωτερικής έννομης τάξης της χώρας, όπως αυτή προκύπτει από το Σύνταγμά της και τους νόμους της. Αυτό δίνει τη δυνατότητα να προσβληθεί η νομιμότητά του σε όλα τα επίπεδα. 

Όμως η μετάβαση στο νέο καθεστώς εποπτείας, ελέγχου και κηδεμονίας που προωθείται ανάγει το όλο ζήτημα στη σχέση της χώρας μας με την ευρωζώνη και την Ε.Ε., υπέρ της οποίας συνταγματικά έχουμε εκχωρήσει εθνική κυριαρχία. Κι έτσι μια αυθαίρετη, αντισυνταγματική και παράνομη συμφωνία μνημονίου μετατρέπεται σε υποχρεωτικό καθεστώς για τη χώρα μέσα από την ευρωζώνη και την Ε.Ε.

Γι' αυτό οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών και της Φραγκφούρτης επιμένουν να επεκτείνουν το καθεστώς αυτό και έξω από τα όρια της ευρωζώνης. Να αγκαλιάσει δηλαδή το σύνολο των χωρών της Ε.Ε. Γιατί; Μα για να μπορούν με ελεγχόμενο τρόπο να πτωχεύουν μια χώρα, να τη θέτουν υπό αυστηρή επιτήρηση και κηδεμονία εκτός ευρώ, αλλά εντός Ε.Ε., και με τη βοήθεια του ΔΝΤ να την υποτιμούν σε τέτοιο βαθμό ώστε να δημιουργηθεί μια νέα ισορροπία με το κοινό νόμισμα για να μπορεί να επανέλθει στην ευρωζώνη.

Αυτόν τον μηχανισμό αναλύει ο Ζαν Πισανί-Φερί, πρώην σύμβουλος του Μιτεράν και επικεφαλής ενός από τα πιο κοντινά στην Κομισιόν ιδρύματα, το Bruegel, τον οποίο ονομάζει «ευρωπαϊκό μηχανισμό αναδιάρθρωσης χρέους» (Esharp, July-August, 2010), πράγμα που επιβεβαιώνει και η «Wall Street Journal» (24.9) σε ένα εκτενές ρεπορτάζ για το παρασκήνιο της δημιουργίας των «μηχανισμών στήριξης» στην ευρωζώνη.

Με τη σειρά του ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ και σύμβουλος του προέδρου των ΗΠΑ Σάιμον Τζόνσον προτείνει αναδιάρθρωση του χρέους με ευρωομόλογα τύπου Brady (Project Syndicate, 15.9). Σαν εκείνα δηλαδή που χρησιμοποιήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του ’90 για να αναδιαρθρώσουν το χρέος της Λατινικής Αμερικής και οδήγησαν ύστερα από μια κόλαση ολόκληρης δεκαετίας στις χρεοκοπίες της Αργεντινής και άλλων κρατών της περιοχής.

topontiki