Αδιαπραγμάτευνο το δικαίωμα στην εκπαίδευση - και σε Γρεβενά και Σάμο, της Σοφίας Αυγιτήδου

Έχουν όλα τα παιδιά το δικαίωμα στην εκπαίδευση; Υπάρχουν παιδιά ανεπιθύμητα στο σχολείο; Από ποιον και γιατί; Όσοι διαμαρτύρονται –με διάφορες δικαιολογίες– για τη φοίτηση των παιδιών των προσφύγων στα σχολεία μας αναρωτιούνται αν έχουν το δικαίωμα να αποκλείουν άλλα παιδιά από την εκπαίδευση; Πολύ περισσότερο, αν έχουν το δικαίωμα να αποκλείουν τα δικά τους παιδιά από την υποχρεωτική σχολική φοίτηση επειδή ήρθαν νέοι μαθητές και μαθήτριες στο σχολείο τους;

Πρόκειται για ερωτήματα που δεν συνάδουν με όλα όσα η πολιτεία έχει αποφασίσει και στηρίξει: το δικαίωμα όλων των παιδιών σχολικής ηλικίας για δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση, τη σταδιακή ένταξη των παιδιών προσφύγων στο επίσημο σχολικό πρόγραμμα μέσω της φοίτησης σε Δομές Υποδοχής Εκπαίδευσης Προσφύγων, την παροχή εκπαιδευτικού και λοιπού προσωπικού για την κάλυψη των νέων αναγκών. Η σχολική εμπειρία αποτελεί σταθεροποιητικό παράγοντα στις ζωές των προσφύγων μαθητών.  Η φοίτηση στα σχολείο παρέχει έναν ασφαλή χώρο για νέες γνωριμίες, αλληλεπιδράσεις και μαθησιακές ευκαιρίες, αποτελεί το βασικό κλειδί για τη σχολική επιτυχία, δίνει ευκαιρίες ζωής και κοινωνικής συμμετοχής στους πρόσφυγες μαθητές και μαθήτριες.

Αναρωτιέμαι: Τι σημαίνει να είσαι γονιός; Όταν γίνεσαι γονιός νοιάζεσαι μόνο για το δικό σου παιδί ή αναγνωρίζεις το δικαίωμα του κάθε γονιού να θέλει το καλύτερο για τα παιδιά του, να επιθυμεί  το παιδί του να είναι υγιές και ευτυχισμένο; Με ποιο δικαίωμα κάποιοι γονείς εμποδίζουν άλλους γονείς από το να επιθυμούν τη μόρφωση για τα παιδιά τους, από το να θέλουν την επιστροφή των παιδιών τους σε μια κανονικότητα, από το να αισθάνονται ότι υπάρχει ελπίδα μέσα από την  αποδοχή και την ένταξη σε έναν νέο τόπο, έστω και προσωρινή;  Σκεφτόμαστε ότι εντείνουμε τον φόβο των προσφύγων όχι πια λόγω του πολέμου και των κακουχιών μετακίνησής τους αλλά λόγω του αποκλεισμού που ορισμένες ομάδες επιχειρούν να επιβάλουν;

Λες και η προσφυγιά είναι άγνωστη έννοια, λες και ξεχάστηκε στη χώρα μας τι σημαίνει να είσαι κυνηγημένος, αναγκεμένος, αδικημένος. Οι πρόσφυγες και τα παιδιά τους δικαιούνται ένα αξιοπρεπές σήμερα και την ελπίδα για το αύριο. Όλοι και όλες μπορούμε να βρεθούμε στη θέση αυτή. Και έχουν βρεθεί αρκετοί από τους προγόνους μας, στο διάβα της ιστορίας του τόπου μας. Πολύ περισσότερο όσοι και όσες είμαστε σήμερα σε πλεονεκτική θέση έχουμε την υποχρέωση να εξασφαλίσουμε συνθήκες κοινωνικής δικαιοσύνης, ανθρωπιάς και ευημερίας. Έχουμε την ευθύνη να ενημερώσουμε όσους αδίκως διαμαρτύρονται για την εκπαίδευση των παιδιών των προσφύγων τόσο για το δικαίωμά τους στην εκπαίδευση όσο και για τα οφέλη που θα αποκομίσουν τα παιδιά τους από τον διάλογο με άλλους πολιτισμούς και εμπειρίες ζωής.  Έχουμε την ευθύνη να υποστηρίξουμε με κάθε τρόπο ένα σχολείο ανοιχτό για όλους και για όλες!

Ποιοι είμαστε εμείς που υποστηρίζουμε τα παραπάνω; Τα μέλη των σχολικών κοινοτήτων, οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, οι δομές υποστήριξης των εκπαιδευτικών, οι διοικητικές δομές, όλες και όλοι όσοι αγωνιούμε για την εκπαίδευση˙ για μια κοινωνία συνεκτική, μια κοινωνία αλληλέγγυα, μια κοινωνία που να εξασφαλίζει ειρήνη και ευημερία. Και η αγωνία αυτή είναι για το καλό όλων.

* Σοφία Αυγητίδου, Καθηγήτρια Τμήματος Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, Αντιπρόεδρος του Ελληνικού Παρατηρητηρίου για τη Διαπολιτισμική Παιδεία και Εκπαίδευση